Khi thế giới hiện diện trên bàn ăn Việt
Ẩm thực tại Việt Nam, đặc biệt ở các đô thị lớn, từ lâu đã không chỉ gói gọn trong bữa cơm gia đình. Thực khách nay có thể dễ dàng chọn một bữa sushi Nhật Bản ở quán nhỏ ven đường hay trong nhà hàng sang trọng giữa trung tâm thương mại. Một lát pizza nóng hổi, một đĩa pasta Ý, hay ly vang đỏ Pháp không còn xa lạ trong đời sống của giới trẻ. Các món Mỹ, Ấn Độ, Hàn Quốc… cũng đã chiếm lĩnh những góc nhỏ trong đời sống ăn uống thường ngày, trở thành lựa chọn cho những cuộc hẹn hò, gặp gỡ bạn bè hay cả những bữa tối gia đình.
Giữa sự đa dạng ấy, ẩm thực Trung Hoa lại có một vị thế khác. Người Việt đã quen với hương vị dimsum trong những buổi sáng cuối tuần, với mì kéo tay ở các quán bình dân hay vịt quay Bắc Kinh trong những dịp sum họp. Ẩm thực Trung Hoa xuất hiện từ lâu trong đời sống, đặc biệt qua cộng đồng người Hoa ở Chợ Lớn – nơi vẫn giữ được nhiều món ăn đặc trưng gắn với văn hóa bang hội, gia tộc. Thế nhưng, Trung Hoa không chỉ có Quảng Đông hay Tứ Xuyên vốn đã quá quen thuộc. Vẫn còn đó những trường phái ẩm thực tinh tế, ít được biết đến, nhưng lại chứa đựng sự duyên dáng riêng.
Chiết Giang – sự tinh tế trong cái lạ mà quen
Chiết Giang là một ví dụ. Vùng đất ven biển phía Đông Trung Quốc này nổi tiếng với triết lý ẩm thực “thanh đạm mà tinh tế”. Người Chiết Giang quan niệm, món ăn ngon không phải là sự bùng nổ gia vị, mà là cách giữ cho nguyên liệu lên tiếng. Vị cá, vị cua, vị nấm… được nâng niu, khéo léo điểm xuyết bằng những loại gia vị nhẹ nhàng, vừa đủ để làm nổi bật, chứ không lấn át. Ẩm thực nơi đây được đánh giá là một trong “Tứ đại trường phái ẩm thực Trung Hoa”, song lại khá mới mẻ với số đông thực khách Việt. Chính sự mới mẻ xen lẫn quen thuộc ấy khiến nó trở thành một mảnh ghép thú vị trong hành trình khám phá.
Tại TP. Hồ Chí Minh – thành phố vốn cởi mở với mọi nền văn hóa – đã có một không gian lựa chọn Chiết Giang làm điểm tựa như Mãn by UnicB. Bước chân vào đây, người ta không chỉ tìm thấy sự mới lạ từ nguyên liệu và kỹ thuật chế biến, mà còn bắt gặp một tinh thần ẩm thực gần gũi với văn hóa Việt: đề cao sự cân bằng, sự hài hòa.
Thực đơn bắt đầu bằng những khai vị đầy ẩn ý. Một điếu cigar tưởng chừng chỉ có trong bar lounge lại xuất hiện dưới hình hài ẩm thực: bên trong là cá chình xông khói, gan ngỗng, vị cay tê đọng lại nơi đầu lưỡi. Kế đó, gỏi mai mực kết hợp cá mai, giấm tiều, hoa cúc và mắm cá, tạo nên một tổ hợp hương vị vừa biển khơi, vừa đồng bằng, vừa thanh nhã, vừa dân dã. Tôm viên Dương Quý Phi – cái tên gợi nhắc nhân vật lịch sử – lại mang hương vị bất ngờ từ tôm sú, vải và hạt macadamia.
Phần chính được xem là điểm nhấn: vịt ủ khô mười ngày. Chỉ riêng công đoạn chuẩn bị đã đủ để thấy sự cầu kỳ: con vịt được tẩm ướp, hong khô trong thời gian dài trước khi chế biến. Khi dọn lên, vịt được biến tấu thành hai món, vừa để khoe sự đa dạng trong kỹ thuật, vừa tạo chiều sâu cho bữa ăn. Bên cạnh đó, một đĩa mì cua nấm hoàng kim với gạch cua Cà Mau, thịt cua tươi và nấm, lại như một sự giao thoa khéo léo giữa nguồn nguyên liệu Việt và tinh thần ẩm thực Chiết Giang.
Khép lại là những món tráng miệng. Thảo mộc quy linh cao với trân châu hoa quế, hạt dẻ, đậu đỏ mang đến cảm giác thanh mát. Bồ đào băng sa với nho mẫu đơn, nho Ninh Thuận sấy và kem hạnh nhân là sự kết hợp của nguyên liệu ngoại nhập lẫn bản địa, cho một kết thúc vừa ngọt ngào vừa bất ngờ.
Một trải nghiệm trọn vẹn giữa lòng Sài Gòn
Nếu món ăn là lời kể thì không gian chính là phần nền, thứ khiến câu chuyện trở nên trọn vẹn. Ở đây, sự kết hợp giữa yếu tố hiện đại và truyền thống tạo nên một bầu không khí khác lạ. Nội thất tối giản nhưng được điểm xuyết bằng những chi tiết gợi nhắc Á Đông, ánh sáng vừa đủ để thực khách cảm nhận rõ màu sắc món ăn nhưng cũng đủ dịu để tạo sự thư giãn. Trong khoảnh khắc ấy, người ta không chỉ đang ăn, mà còn đang “sống” trong một nhịp điệu khác – chậm rãi, tinh tế, và có phần hoài niệm.
Điều đáng nói là trải nghiệm ấy không hề xa cách. Với người Việt, sự tinh giản trong gia vị, cách tôn trọng nguyên liệu gợi nhắc phần nào đến những bữa cơm quê – nơi rau giữ vị ngọt, cá giữ vị tươi, món nào ra món nấy. Nhưng ở đây, tất cả được nâng lên một tầng thẩm mỹ khác, khiến người ta vừa tìm thấy sự gần gũi, vừa thấy lạ lẫm.
Ẩm thực Chiết Giang ở Sài Gòn, hóa ra, không chỉ là một sự du nhập. Nó là minh chứng cho cách văn hóa có thể đi xa, chạm đến một vùng đất mới mà không đánh mất bản sắc. Trong một thành phố nơi người ta có thể ăn mì Ý cho bữa trưa, sushi cho bữa tối, thì một bữa ăn Chiết Giang chính là khoảng lặng để thực khách dừng lại, cảm nhận sự cân bằng, và có lẽ, thấy mình “mãn nguyện” trong khoảnh khắc ấy.
