Lễ hội Hoa Ban: bức tranh văn hóa đa sắc màu của đồng bào dân tộc

Lễ hội Hoa Ban thể hiện nét văn hóa tâm linh trong đời sống tinh thần của đồng bào dân tộc Thái với tâm nguyện thỉnh bái “Then” – vị thần tối cao trong hàng ngũ thánh thần theo quan niệm của người Thái; thỉnh bái “nàng Ban” – một nữ nhân vật huyền thoại biểu thị cho sự trinh trắng của người thiếu nữ Thái và tình yêu đôi lứa thủy chung; thỉnh bái ma trời, ma mường, ma núi, ma sông… phù hộ cho mưa thuận gió hoà, mùa màng tươi tốt, vạn vật đơm hoa, kết trái, cho lứa đôi hạnh phúc và phù hộ cho cuộc sống của dân bản luôn đầm ấm, yên vui.

Nguồn gốc lễ hội Hoa Ban

Chuyện kể rằng, nàng Khôm  và chàng Tào Lu yêu nhau nhưng không được gia đình chấp thuận. Mùa xuân, hai người rủ nhau lên chơi hang Thẩm Đông Ngoạng tức hang Thẩm Lé bây giờ. Ít lâu sau, chàng bị cảm rồi chết, biến thành con Tô Mánh Lú. Nàng Khôm không muốn bị ép duyên với chàng trai khác đã bỏ trốn vào rừng. Nàng chạy, chạy mãi, kiệt sức rồi chết ở trong rừng. Nơi nàng nằm xuống mọc lên một loại cây có hoa trắng, có hương thơm, mật ngọt. Người dân gọi đó là hoa Ban.

Loài hoa ban ấy nở đúng vào mùa xuân, thời gian mà chàng Lu và nàng Khôm cùng nhau đi chơi hang. Hàng năm, cứ mỗi độ xuân về, hoa ban lại nở trắng núi rừng Tây Bắc.

Thời gian diễn ra

Lễ hội Hoa Ban 2023 sẽ được khai mạc vào ngày 11/3/2023

Lễ hội nhằm giới thiệu, bảo tồn, phát huy các loại hình di sản văn hóa dân tộc của tỉnh Điện Biên; gắn bảo tồn văn hóa với phát huy tiềm năng thế mạnh du lịch, phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh trong thời kỳ đổi mới, hội nhập và phát triển. Đồng thời, với hình tượng xuyên suốt là Hoa Ban.

Phần lễ và hội của Lễ hội Hoa Ban Tây Bắc

Lễ hội hoa Ban là ngày vui của họ hàng, của bản, mường và là dịp cho trai gái gặp gỡ, hò hẹn nhau.

Lễ hội gồm 2 phần lễ và hội, phần lễ để cúng thần linh, phần hội để tạo nên những tiếng cười thoải mái nhằm giáo dục con người vươn tới cái tốt đẹp.

Sau khi kết thúc phần lễ, bà con dân bản sẽ tiếp tục phần hội với nhiều trò chơi dân gian đặc sắc như: ném còn, kéo co, đi cà kheo, leo cây, chọi cù, hát đối đáp, ảnh: Tuyên Quang

Toàn bộ phần nghi lễ được thực hiện ở ngoài cửa hàng, sau đó thầy mo vái “Then” xin mở cửa hàng thì phần hội lúc đó mới được diễn ra cả bên trong và bên ngoài cửa hàng.

Những trò chơi độc đáo đầy ắp tiếng cười hòa lẫn trong âm vang nhộn nhịp của tiếng khắp, tiếng pí, tiếng khèn, tiếng trống chiêng. Các chàng trai vừa khắp vừa giúp các cô gái hái những bông hoa trắng muốt đem về nhà.

Lễ hội còn là dịp để tôn vinh Hoa Ban với vị thế là biểu trưng cho mảnh đất và con người Điện Biên nói riêng, Tây Bắc nói chung; góp phần xây dựng và quảng bá thành công thương hiệu du lịch tỉnh Điện Biên tới đông đảo nhân dân cả nước và bạn bè quốc tế.

Với chuỗi các hoạt động văn hóa, thể thao, du lịch phong phú, chứa đựng bản sắc văn hóa dân tộc và đặc trưng lịch sử của miền đất Điện Biên Phủ anh hùng, linh thiêng, Lễ hội hứa hẹn sẽ tạo nên một không gian lễ hội cộng đồng sôi nổi, rực rỡ sắc màu hòa chung với không khí hào hùng của những tháng năm lịch sử.

Năm 2023, Lễ hội Hoa Ban là sự kiện chào mừng kỷ niệm các ngày lễ lớn của tỉnh Điện Biên, tiêu biểu là kỷ niệm 69 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5/1954 - 7/5/2023), 114 năm thành lập tỉnh (28/6/1909 - 28/6/2023), 74 năm thành lập Đảng bộ tỉnh (10/10/1949 - 10/10/2023). Đồng thời tiếp tục “Xây dựng và phát triển văn hóa con người Điện Biên đáp ứng yên cầu phát triển bần vững đất nước”.