Chủ tịch Hồ Chí Minh, Anh hùng giải phóng dân tộc, nhà văn hóa kiệt xuất, đồng thời là người khai sinh và dẫn dắt nền báo chí cách mạng Việt Nam. Người luôn khẳng định báo chí là một "vũ khí" sắc bén trong sự nghiệp cách mạng, là công cụ hiệu quả để tuyên truyền, giáo dục, vận động và tập hợp quần chúng. Quan điểm này được thể hiện rõ nét từ việc Người cùng với việc thành lập Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên đã cho ra đời báo Thanh Niên vào ngày 21/6/1925, đặt nền móng vững chắc cho nền báo chí cách mạng.
Báo chí phục vụ nhân dân: Kim chỉ nam vượt thời gian
Xuyên suốt cuộc đời hoạt động cách mạng của mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn nhất quán quan điểm: Báo chí trước hết và trên hết là để phục vụ cách mạng, phục vụ Đảng, phục vụ nhân dân. Người cũng đặc biệt quan tâm căn dặn đội ngũ những người làm báo phải không ngừng rèn luyện phẩm chất chính trị, đạo đức và nghiệp vụ. Người coi người làm báo như một chiến sĩ cách mạng, với cây bút và trang giấy là "vũ khí". Do đó, họ phải luôn giữ vững tinh thần chiến đấu, viết những điều thiết thực, trung thực và vì lợi ích của nhân dân.
Cuốn sách "Báo chí trước hết phải phục vụ cách mạng, phục vụ nhân dân" tập hợp những bài viết, bài phát biểu, lời kêu gọi, thư, điện của Chủ tịch Hồ Chí Minh từ năm 1922 đến năm 1962, không chỉ thể hiện những chỉ dẫn cụ thể cho người làm báo mà còn bộc lộ tư tưởng sâu sắc và nghệ thuật làm báo của Bác.
- Bài "Đường cách mệnh - Vì sao phải viết sách này" làm rõ vai trò chiến lược của báo chí trong sự nghiệp cách mạng và khẳng định báo chí phải là tiếng nói của quần chúng.
- "Người tuyên truyền và cách tuyên truyền" nhấn mạnh nghệ thuật tiếp cận công chúng, đề cao sự chân thực và hiệu quả trong truyền tải thông điệp, tránh tuyên truyền sáo rỗng.
- "Mấy khuyết điểm của báo chí ta" và "Có phê bình phải có tự phê bình" là những lời chỉ dẫn quý báu về việc nhìn nhận, sửa chữa khuyết điểm để báo chí ngày càng hoàn thiện.
- Bài "Nói chuyện với các nhà báo tại Mátxcơva" mở rộng tầm nhìn về sự giao lưu, học hỏi kinh nghiệm quốc tế, trong khi "Báo chí bình dân" và "Báo Nhi đồng" thể hiện sự quan tâm của Bác đến việc phục vụ mọi tầng lớp nhân dân, đặc biệt là thanh niên, thiếu nhi – tương lai của đất nước.
Những lời căn dặn cốt lõi cho người làm báo
Một trong những vấn đề cốt lõi mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm là mục đích và đối tượng của báo chí. Người căn dặn: "Báo chí ta không phải để cho một số ít người xem, mà để phục vụ nhân dân... cho nên phải có tính chất quần chúng và tinh thần chiến đấu"; "Mỗi khi viết một bài báo, thì tự đặt câu hỏi: Viết cho ai xem? Viết để làm gì?"
Người nhấn mạnh rằng người làm báo phải tự coi mình là chiến sĩ cách mạng, suốt đời phấn đấu vì sự nghiệp của nhân dân. Người chỉ rõ: "Những người làm báo phải có lập trường chính trị vững chắc. Chính trị phải làm chủ. Đường lối chính trị đúng thì mọi việc khác mới đúng được."
Bên cạnh đó, Bác Hồ luôn yêu cầu người làm báo phải "gần gũi quần chúng", "đi sâu vào thực tế, đi sâu vào quần chúng lao động" để viết cho thiết thực, tránh thói ba hoa, hình thức và bệnh sính dùng chữ nước ngoài. Người đặc biệt coi trọng tính chân thực của tác phẩm, nhiều lần nhắc nhở nhà báo phải "thận trọng" đến từng chi tiết, từng số liệu. Việc giữ gìn sự trong sáng của ngôn ngữ Việt Nam cũng là một yêu cầu quan trọng. Cuối cùng, Bác luôn khuyến khích nhà báo phải "luôn luôn cố gắng học hỏi, luôn luôn cầu tiến bộ", "phải học tập không ngừng và phải luôn luôn khiêm tốn".
Giá trị bền vững trong kỷ nguyên số
Dù đã trải qua nhiều thập kỷ, những lời chỉ dẫn trong cuốn sách vẫn vẹn nguyên giá trị và mang tính thời sự sâu sắc. Trong bối cảnh công nghệ truyền thông thay đổi nhanh chóng, mạng xã hội bùng nổ, thông tin đa chiều và đôi khi hỗn loạn, việc giữ vững bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp và lý tưởng phục vụ nhân dân như lời Bác dạy chính là sợi chỉ đỏ định hướng cho người làm báo. Một thế kỷ trôi qua, dù công nghệ và hình thức báo chí có nhiều thay đổi, nhưng bản chất của báo chí với mục tiêu, nhiệm vụ là phục vụ cách mạng, phục vụ nhân dân như lời dạy của Bác vẫn còn nguyên giá trị. Chất lượng báo chí vẫn được quyết định chủ yếu bởi trí tuệ, tài năng và đạo đức của những người làm báo – những chiến sĩ trên mặt trận văn hóa.
Cuốn sách "Báo chí trước hết phải phục vụ cách mạng, phục vụ nhân dân" không chỉ là tư liệu lịch sử mà còn là ngọn lửa truyền cảm hứng, hun đúc lý tưởng, bản lĩnh và trách nhiệm cho mỗi nhà báo Việt Nam hôm nay. Nó là cẩm nang để người làm báo cách mạng luôn kiên định, giữ vững bản lĩnh chính trị của mình, luôn tâm niệm trách nhiệm cao quý trước Đảng, trước nhân dân và xã hội.
Việc xuất bản cuốn sách đúng dịp kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam có ý nghĩa hết sức quan trọng, là một hoạt động thiết thực nhằm tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong đội ngũ những người làm báo, lãnh đạo, quản lý báo chí, cán bộ, đảng viên và nhân dân cả nước.
Đọc lại từng trang sách, người làm báo như được gặp lại một người thầy tận tâm, một người đồng chí giàu kinh nghiệm, một tấm gương mẫu mực về nghề nghiệp và đạo đức. Trong tháng kỷ niệm đầy ý nghĩa này, việc đọc và suy ngẫm những lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh không chỉ là sự tri ân mà còn là hành động thiết thực để tiếp nối con đường báo chí cách mạng mà Người đã khai sáng và dẫn dắt. Giữ vững tinh thần "viết để phục vụ nhân dân", người làm báo hôm nay có thể vững bước hơn trên hành trình xây dựng một nền báo chí chuyên nghiệp, nhân văn, trung thực và đầy trách nhiệm xã hội.
