Ảnh minh họa. Nguồn ảnh: Internet
Ăn chay hay còn gọi với cái tên khác là ăn lạt hay trai giới, là một chế độ ăn uống loại bỏ hết các thực phẩm có từ động vật như thịt đỏ, thịt gia cầm, hải sản, côn trùng,... Những người ăn theo chế độ này sẽ ăn các thực phẩm được bắt nguồn từ thực vật như trái cây, rau quả, ngũ cốc và các loại hạt,...Bên cạnh đó, những người ăn chay thường ăn các sản phẩm như trứng, sữa, hoặc mật ong, phô mai, kem,....
Ngày trước, chế độ ăn này thường dành cho những người theo đạo, họ chủ yếu là những người theo đạo Phật, Kitô giáo, Ấn độ giáo. Thế nhưng, ngày nay ăn chay không phải là thói quen ăn uống của những người theo đạo. Mà thay vào đó chế độ ăn này đã trở thành một phong trào sống khỏe, an vui, được cả thế giới khuyến khích. Thế nhưng, khi thực hiện ăn chay mà không hiểu biết hoặc ăn sai cách sẽ dẫn tới hậu quả khó lường cho sức khỏe của bạn rất nhiều.
Các loại hình thức ăn chay
Theo quan điểm của phật giáo, có hai hình thức đó là ăn chay trường và ăn chay kỳ.
Ăn chay kỳ : là hình thức khởi sự ăn chay, dung hòa với điều kiện của mình dựa theo những ngày nhất định trong tháng hoặc các tháng nhất định trong năm mà người áp dụng sẽ có thể tự phát nguyện ăn lạt theo những kỳ nhất định mà mình tự đặt ra.
Ăn chay trường: là hình thức ăn lạt kéo dài liên tục có thể là suốt đời. Thực hiện hình thức này người ăn không áp dụng xen kẽ với những bữa ăn mặn, loại bỏ hoàn toàn sản phẩm từ thịt, động vật.
Ý nghĩa của việc ăn chay
Ngày nay, việc ăn chay không chỉ đơn thuần giới hạn trong tôn giáo nữa mà đã được cộng đồng quan tâm và chú trọng hơn. Thực chất ý nghĩa của hình thức ăn hạn chế chế phẩm từ thịt, động vật là như thế nào chúng ta sẽ tìm hiểu theo góc nhìn khoa học và theo kinh sách của phật giáo.
Theo góc nhìn khoa học
Theo các công trình nghiên cứu khoa học cũng như y khoa phân tích sinh hóa, sinh lý học đã khẳng định rằng trai giới giúp mang lại cho con người có sức khỏe tốt hơn, những bệnh nhân về tim mạch, ung thư sẽ sống lâu hơn những người ăn thịt.
Nhờ những hiểu biết về khoa học, con người bắt đầu ăn chay vì mục đích to lớn như bảo vệ môi trường, bảo vệ sức khỏe, thể hiện thái độ nhân đạo phản đối ngược đãi, sát hại động vật…
Theo góc nhìn phật giáo
Ăn chay là lối ăn uống đơn giản đồng thời cũng là một phương tiện để con người tu sửa. Với người tu hành trước tiên là giảm bớt lòng tham, ham muốn trong ăn uống, giảm bớt bản ngã của con người quay về với sự đơn giản khiêm nhường trong ăn uống.
Ý nghĩa sâu xa ăn lạt chính là nuôi dưỡng hạt giống yêu thương và từ bi tu dưỡng đạo đức hoàn thiện bản thân giúp tâm an yên. Thực chất, ăn chay sẽ hạn chế việc sát sinh ở cả mình và cả người khác, từ bỏ điều ác để làm điều thiện chính là chân lý theo góc nhìn phật giáo.
Lợi ích của việc ăn chay là gì?
Như đã nói ăn chay không chỉ đơn thuần dành cho người theo đạo, mà ăn chay có những lợi ích cực kỳ to lớn như:
Ăn chay giúp tăng cường sức khỏe và sống thọ hơn
Việc ăn chay giúp cho bạn giảm nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch, bởi lượng cholesterol và chất béo bão hòa sẽ chứa nhiều trong thịt mỡ động vật. Bởi vậy mà những ai ăn ít thịt sẽ ít gặp phải những bệnh về tim, huyết áp cao hay xơ vữa động mạch,...
Trong thực vật thường có ít chất béo, năng lượng trong rau hay trái cây chỉ đủ sử dụng cho hoạt động thường ngày mà không dư thừa để tích trữ dưới dạng mỡ béo. Do vậy, những người theo chế độ ăn này thường sẽ không gặp phải tình trạng béo phì. Bên cạnh đó, những người ăn chay sẽ có nhiều lợi ích về sức khỏe như giúp cho làn da đẹp, ít rối loạn tiêu hóa, loãng xương, ung thư,.
Tâm hồn thanh tịnh hơn khi ăn chay
Những người Phật Giáo việc ăn chay có lẽ sẽ là một tâm niệm về tính từ bi, hầu hết những người theo đạo phật ăn chay với sự tịnh tâm, thanh thoát và nhẹ nhàng. Bởi ăn chay sẽ đưa họ đến gần hơn sự từ bi vô lượng của Đức Phật, hơn nữa còn giúp con người thư thái, giảm nghiệp chướng sát sanh cho bản thân. Theo đó, người ăn chay thường sẽ có cảm giác thanh bình, nhẹ nhàng khi tiêu thụ các sản phẩm từ thiên nhiên, ít nổi nóng và hiểu sâu hơn về cách làm thế nào để biết tịnh tâm.
Ăn chay đúng cách đảm bảo dinh dưỡng
Có thể thấy ăn chay đem lại rất nhiều lợi ích thiết thực và hiệu quả đối với đời sống con người. Tuy nhiên ăn như thế nào đúng cách mới là vấn đề cần được đề cập để phát huy được hiệu quả tối ưu mà hình thức ăn hạn chế thực phẩm từ thịt, động vật đem lại.
Theo các chuyên gia dinh dưỡng, ăn chay đúng cách cần đảm bảo kết hợp đủ 4 nhóm dinh dưỡng sau.
Thứ nhất, là bột đường có trong gạo, khoai, bắp, lúa mì và các loại ngũ cốc.
Thứ hai, là chất đạm, có nhiều trong các loại đậu.
Thứ ba, là chất béo có từ các loại hạt có dầu như đậu nành, mè, đậu phộng, hạt hướng dương, hạt gấc…
Nhóm còn lại là vitamin và khoáng chất có trong các loại rau, củ quả và trái cây.
- Ăn thuần chay: ăn đa dạng các thực phẩm từ thực vật khác nhau như rau củ quả, trái cây tươi, ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu, hạch quả và cây họ đậu.
- Ăn chay có trứng (tiếng Latinh gọi là ovo): có thể ăn trứng nhưng không ăn các sản phẩm từ sữa
- .Ăn chay có sữa (tiếng Latinh gọi là lacto): có thể ăn các sản phẩm từ sữa nhưng không được ăn trứng.
- Ăn chay kỳ: là việc ăn chay vào một hoặc một số ngày cố định trong tháng hoặc trong năm.
- Ăn chay trường: là một hình thức ăn chay mà bạn sẽ lựa chọn bất kỳ một chế độ ăn chay nào phù hợp và duy trì trong thời gian liên tục, không xen vào bất kỳ bữa ăn mặn nào.
- Ăn chay thuần: Là một chế độ nghiêm ngặt nhất khi ăn chay. Là chế độ ăn loại bỏ tất cả các sản phẩm từ động vật bao gồm trứng, sữa, mật ong, các sản phẩm thử nghiệm trên động vật và các phục trang có chi tiết từ động vật. Chỉ ăn các thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật như: rau, củ, quả, hạt, ngũ cốc,... Có thể áp dụng liên tục trong một khoảng thời gian hoặc đến suốt đời.
