Khan hiếm chuyên gia ESG
ESG - bộ tiêu chuẩn về môi trường (environmental), xã hội (social) và quản trị doanh nghiệp (governance) được đánh giá là chìa khóa giúp doanh nghiệp giảm thiểu rủi ro, nâng cao khả năng phục hồi và giành được lợi thế cạnh tranh trong bối cảnh toàn cầu đang đối mặt với nhiều thách thức. Tuy nhiên, việc thực thi ESG tại Việt Nam hiện nay lại đang rất sơ khai, yếu và thiếu kinh nghiệm. Theo các chuyên gia, “điểm nghẽn” lớn nằm ở việc thiếu hụt nguồn nhân lực ESG.
Tại hội thảo chuyên đề "Giải pháp chuyển đổi số và thực hành ESG - Chìa khóa hướng tới hội nhập nền kinh tế toàn cầu" diễn ra tại Hà Nội ngày 24/6, do Báo Dân trí phối hợp VietinBank tổ chức, đông đảo các chuyên gia cho rằng phải tháo gỡ “điểm nghẽn” về nhân lực ESG, doanh nghiệp Việt mới có thể phát triển bền vững, tiếp cận thị trường quốc tế và thu hút vốn đầu tư.
Với góc nhìn toàn cầu và kinh nghiệm trong việc triển khai ESG tại các tập đoàn đa quốc gia, ông Sam Hana, Giám đốc điều hành và Phó Chủ tịch chiến lược ASEAN Shell Global Lubricants, đồng Giám đốc Chương trình EMBA tại trường Quản lý, Viện Công nghệ châu Á (AIT) khẳng định, ESG đã trở thành một ưu tiên hàng đầu của thế kỷ 21, là nền tảng chiến lược cho sự phát triển dài hạn. Châu Á đang đóng vai trò ngày càng lớn trong thương mại toàn cầu.
Dẫn chứng số liệu của tổ chức nghiên cứu McKinsey, ông Sam Hanna cho biết, châu Á Thái Bình Dương chiếm 60% thương mại hàng hóa, 59% vốn, 55% vận tải hàng hóa trên thế giới với giá trị trung bình 10 năm qua. Dự báo đến năm 2050, 52% GDP thế giới xuất phát từ châu Á Thái Bình Dương. Việt Nam đang đứng trước thời điểm mang tính quyết định với 2 yêu cầu kép gồm tăng trưởng nhanh và tăng trưởng bền vững mà ESG là cầu nối. ESG là khuôn khổ mang tính cấu trúc nhiều hơn dựa trên 3 trụ cột chính gồm môi trường, xã hội và quản trị. ESG thực sự là một tư duy kinh doanh, không phải chỉ là một báo cáo. ESG sẽ giúp doanh nghiệp đưa ra quyết định tốt hơn, chiến lược tốt hơn.
Tuy nhiên, theo TS. Phùng Văn Đông, Giám đốc Viện Công nghệ Châu Á tại Việt Nam (AIT Việt Nam), việc thực thi ESG & chuyển đổi số tại Việt Nam đang có rất nhiều điểm nghẽn do thiếu nhân lực. Các doanh nghiệp đều nhận thức được tầm quan trọng của ESG nhưng lại không thể tìm ra nguồn nhân lực để thực thi ESG. Thực tế, thời gian qua, nhiều doanh nghiệp đã có chiến lược thực hành ESG, nhưng ngay lập tức gặp rào cản thiếu nhân lực. Đây được xác định là “điểm nghẽn” lớn trong quá trình chuyển đổi bền vững của các doanh nghiệp Việt.
Ngoài ra, thách thức phổ biến mà nhiều doanh nghiệp gặp phải trên hành trình số hóa gắn với ESG, đó là sự thiếu hụt về tư duy tích hợp và năng lực hoạch định dài hạn do hạn chế về đội ngũ nhân sự có nền tảng kiến thức cũng như kinh nghiệm. Nhân lực thực thi ESG và chuyển đổi số lại cần phải có một quá trình đào tạo lâu dài, chuyên sâu và bài bản.
Theo Giám đốc AIT Việt Nam, thách thức nhân lực ESG không chỉ nằm ở số lượng mà còn ở chất lượng. AI hiện thay đổi nhanh chóng, liên tục yêu cầu cập nhật kỹ năng. Một chương trình học có thể hợp lý hôm nay nhưng lạc hậu chỉ sau vài tháng. Trong khi đó, ESG là lĩnh vực liên ngành, yêu cầu kiến thức tích hợp từ môi trường, xã hội, quản trị và cả công nghệ. Không dễ để tìm được một chuyên gia hiểu được chuẩn mực ESG, lại có thể sử dụng công cụ số, phân tích dữ liệu, viết báo cáo chuẩn quốc tế hay hiểu về công nghệ blockchain trong báo cáo giám sát rủi ro. Đây là “điểm nghẽn” lớn nhất hiện nay mà các doanh nghiệp Việt đang phải đối mặt.
Giải pháp nào cho doanh nghiệp Việt?
Chia sẻ tại hội thảo, bà Nguyễn Thu Hằng, Phó Tổng Biên tập báo Dân trí cho biết, chuyển đổi số giúp tối ưu hóa vận hành, nâng cao năng lực cạnh tranh, còn ESG là “tấm hộ chiếu” để doanh nghiệp tiếp cận thị trường quốc tế, thu hút vốn đầu tư và khẳng định trách nhiệm với cộng đồng xã hội. Việc kết hợp những yếu tố này một cách có hiệu quả chính là điều kiện để doanh nghiệp phát triển bền vững trong kỷ nguyên mới.
Đồng quan điểm, TS. Lương Thái Bảo, Viện Ngân hàng Tài chính, Đại học Kinh tế Quốc dân cho biết, Việt Nam đang trong giai đoạn đứng giữa tăng trưởng đơn thuần hay tăng trưởng bền vững. Việt Nam đã thiết lập chiến lược cạnh tranh quốc gia dựa trên công nghệ số, trong đó, chuyển đổi số quốc gia vừa là mục tiêu của chính sách phát triển công nghiệp vừa là công cụ đạt mục tiêu chiến lược quốc gia khác và động lực để thúc đẩy R&D, đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp trong ngành. ESG và chuyển đổi số không nằm ngoài mục tiêu cuối cùng nhằm giúp mô hình sản xuất vận hành hiệu quả hơn, tạo ra sản lượng nhiều hơn với những ràng buộc mới về môi trường và trách nhiệm xã hội.
Tuy nhiên, Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều thách thức như sự thay đổi nhanh chóng của công nghệ, yêu cầu về trách nhiệm xã hội và bảo vệ môi trường, cũng như sự cạnh tranh gay gắt từ các quốc gia khác. Do đó, ESG vừa là mục tiêu, vừa là đối tượng tùy thuộc và tư duy và độ lớn của doanh nghiệp.
Chia sẻ về giải pháp, ông Sam Hanna đề xuất 5 bước để doanh nghiệp Việt Nam triển khai, bao gồm xác định các yếu tố ESG liên quan doanh nghiệp và các bên liên quan; tích hợp các yếu tố ESG vào kế hoạch và quyết định kinh doanh cốt lõi; thiết lập hệ thống đo lường và quản lý hiệu suất thực thi ESG; đổi mới sản phẩm, quy trình để giải quyết các thách thức về môi trường; và xây dựng mối quan hệ đối tác bền vững với các bên liên quan.
Ngoài ra, vị chuyên gia này cũng cho rằng, cần có sự cam kết và lãnh đạo mạnh mẽ từ cấp cao nhất trong doanh nghiệp về ESG. Theo đó, trao quyền và kết nối công việc hàng ngày của doanh nghiệp với mục tiêu phát triển bền vững, đồng thời tiến hành đào tạo toàn diện về ESG trong tổ chức, xây dựng chiến lược, truyền thông và triển khai chiến lược một cách hiệu quả, cùng với linh hoạt điều chỉnh chiến lược khi bối cảnh thay đổi.
TS. Phùng Văn Đông cho rằng, cần phải có sự phối hợp đồng bộ giữa các bên liên quan từ chính phủ, doanh nghiệp đến cơ sở đào tạo để phát triển nguồn nhân lực đáp ứng nhu cầu thực tế. Các trường đại học, tổ chức đào tạo cần phối hợp với doanh nghiệp, chính phủ để xây dựng các chương trình đào tạo linh hoạt, thực tiễn, trong đó chú trọng vào đào tạo liên ngành, kết hợp lý thuyết và thực hành, tạo cơ hội tiếp cận cho nhiều đối tượng, cùng với đó là tăng cường hợp tác quốc tế, kết nối với các chuyên gia, doanh nghiệp để nâng cao chất lượng đào tạo.
Một số mô hình đào tạo như chương trình dành riêng cho doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs), các khóa học ngắn hạn về ESG cùng chương trình thạc sĩ quốc tế chuyên sâu trong lĩnh vực này cũng được xem như một giải pháp kịp thời, nhằm hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp hiện thực hóa mục tiêu phát triển bền vững.
Nằm trong chuỗi sự kiện thuộc khuôn khổ Diễn đàn ESG Việt Nam năm 2025 với chủ đề “Khoa học công nghệ và động lực cho phát triển bền vững”, hội thảo "Giải pháp chuyển đổi số và thực hành ESG - Chìa khóa hướng tới hội nhập nền kinh tế toàn cầu" nhằm cung cấp góc nhìn toàn diện về chuyển đổi số và thực hành ESG (Môi trường, Xã hội, Quản trị), góp phần định hướng chiến lược phát triển bền vững cho doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực tài chính ngân hàng.
