Du khách xa gần kéo đến Lễ hội Đền Đức ông Hoàng Cần và Ngày hội văn hóa-thể thao các dân tộc của xã Hải Lạng năm 2025.
Trong hai ngày cuối tháng 11/2025, xã Hải Lạng long trọng tổ chức Lễ hội Đền Đức ông Hoàng Cần; và Ngày hội văn hóa-thể thao các dân tộc của xã năm 2025. Mục đích duy trì, khôi phục văn hóa truyền thống tốt đẹp, các phong tục tập quán đặc sắc của cộng đồng các dân tộc cư trú tại địa phương. Từ đó góp phần bảo tồn, giữ gìn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc của cộng đồng các dân tộc, nâng cao tình đoàn kết giữa các dân tộc trên địa bàn. Lễ kết hợp với hội không khí vui tươi, tạo ra sản phẩm du lịch hấp dẫn thu hút hàng vạn du khách xa gần đến dự, trải nghiệm, hòa mình với không gian văn hóa vùng cửa ngõ vùng Đông Bắc bộ.
Chương trình văn nghệ đặc sắc với màn Sử thi “Hồn thiêng vùng Đông Bắc”. Ảnh: Cấn Đình Loan.
Nguyên lãnh đạo địa phương các thời kỳ, cùng đông đảo nhân dân và khách du lịch đến dự.
Văn hóa Lễ hội thu hút khách du lịch.
Khoa Lễ đền Đức ông Hoàng Cần gồm: nghi Lễ Cáo Yết thần linh, Lễ phóng sinh thả cá giống tại Hồ chứa nước Khe Cát. Phần Hội làng, tổ chức hội chợ giới thiệu du khách thập phương và con em dân làng đi xa về gần văn hóa ẩm thực và nông sản truyền thống của địa phương. Hội chợ với trên 60 gian hàng, có 10 gian hàng Ocop của các thôn và các xã bạn tham dự. Các gian hàng trưng bày sản phẩm, giới thiệu hàng hóa, mua bán nông lâm thủy sản của địa phương được trưng bày đẹp, hấp dẫn, nổi bật, trang trí có điểm nhấn. Hội chợ quầy quán, bàn ghế đồng bộ mộc mạc, không gian ấn tượng, sử dụng đồ đựng và các vật liệu thân thiện với môi trường, hạn chế rác thải nhựa. Nhân viên bán hàng mặc trang phục dân tộc của mình, đa sắc màu, tạo nét đẹp không gian văn hóa phiên chợ vùng cao, thu hút du khách với thú vui Check-in chụp ảnh, hòa mình vào đời sống văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số.
Tại lễ hội nhân dân địa phương và du khách thập phương hưng công trùng tu XD giai đoạn II đền Đức ông Hoàng Cần. Ảnh: một chủ doanh nghiệp công đức trên 3 tỷ 500 triệu đồng.
Thể thao, 12/12 thôn đua tài các môn: đua thuyền trên đoạn bờ biển dài 400m, lượt đi và về 800m; thi đấu đẩy gậy mỗi thôn 1 đội nam, 1 đội nữ; thi kéo co, mỗi đội 10 VĐV; thi đi cà kheo, mỗi đội 2 người gồm 1 nam, 1 nữ; môn Bóng chuyền hơi, các thôn thành lập đội bóng chuyền hơi nam, nữ phối hợp; các môn thể thao mời 3 xã bạn gồm: Điền Xá, Tiên Yên, Đông Ngũ cùng tham gia góp vui. Xã tổ chức một số trò chơi, hoạt động trải nghiệm phục vụ du khách hòa mình với Lễ hội, gồm các trò chơi dân gian có thưởng như bịt mắt đập niêu, bịt mắt bắt vịt…
Chủ tịch UBND xã Hải Lạng Lục Văn Long nêu, xã phát triển kinh tế xanh bền vững, làm dịch vụ du lịch dưới tán lá rừng và du lịch cộng đồng.
Thi ẩm thực gồm: thi làm bánh bạc đầu, mỗi đội có 3 thành viên tham gia là nữ mặc trang phục người Sán Dìu, thời gian nặn bánh trong 10 phút; tiêu chí chấm điểm bao gồm: số lượng bánh làm được, hình thức của bánh, đảm bảo mỗi chiếc bánh có đường kính từ 5-6 cm, trơn mịn, kích thước đồng đều..., chất lượng của bánh, bánh phải đảm bảo có nhân bánh, dẻo, mềm... hình thức trình bày sáng tạo, có tính thẩm mỹ... Thi gói bánh chưng dài nhân bánh bằng lá cây hồng làm, mỗi đội 3 thành viên tham gia là nữ mặc trang phục người Sán Dìu, thời gian gói bánh là 20 phút; tiêu chí chấm điểm bao gồm: số lượng bánh gói được, hình thức của bánh đảm bảo mỗi chiếc bánh có trọng lượng tối thiểu từ 8 lạng trở lên, đường kính từ 7- 9cm, dài từ 20 - 25cm, từ 7-9 lạt với kích thước đồng đều lạt quấn chặt tay, không bị bung, bánh hình tròn, góc hình tam giác.. chất lượng bánh phải có nhân gồm thịt và lá cây hồng làm, hương vị truyền thống lâu đời của địa phương.
Trẻ già trong xã trang điểm tươi tắn để trảy hội, để tham gia hát Soọng Cô
Phần thi trưng bày mâm cỗ đẹp, với chủ đề Mâm cơm truyền thống của người Sán Dìu. Mâm cỗ trưng bày đảm bảo có từ 8 món ăn đặc trưng của người Sán Dìu trở lên gồm: gà, vịt nấu khoai sọ, xôi đen, đỏ, xanh, khau nhục, mực xào dưa chua, tàu xì, củ cải mặn, các loại bánh bạc đầu, bánh phát, tài lồng ệp, bánh 5 chưng gù....Thi Đệ nhất Cua Hải Lạng, mỗi đội dự thi từ 2 cặp cua biển trở lên, cặp cua gồm 1 con cua đực và 1 cua cái, trọng lượng cua đực nặng từ 0,6 kg trở lên, trong lượng cua cái 0,5 kg trở lên.
Nhân dân xã giới thiệu nông thổ sản, sản phẩm phát triển kinh tế hàng hóa.
Lễ hội cầu nối sản xuất và tiêu dùng.
Chương trình văn nghệ đặc sắc với màn Sử thi “Hồn thiêng vùng Đông Bắc”, trình diễn thời trang, lửa trại…Mỗi thôn tham gia 1 tiết mục văn nghệ khác biệt, mỗi trường học tham gia 1 tiết mục “em yêu trường em”; các Câu lạc bộ văn hóa dân gian tham gia 1 tiết mục Soọng Cô; hát Soọng Cô với 2 thế hệ già-trẻ cùng tham gia. Sân khấu hóa trích đoạn Lễ rước dâu của người Sán Dìu; các trích đoạn dựng thang dao, múa gà; trích đoạn Lễ đại phan, múa hành quang của người dân tộc Sán Dìu.
Thi đấu các môn thể thao khuấy động phong trào "dân cường nước thịnh" và tạo ra nét đẹp văn hóa trong khu dân cư.
Lễ hội Đền Đức ông Hoàng Cần; và Ngày hội văn hóa-thể thao các dân tộc của xã Hải Lạng năm 2025 có không gian văn hóa, trưng bày đồ gia dụng truyền thống của các dân tộc thiểu số trên địa bàn xã; giới thiệu tập quán cổ truyền với nghi lễ văn hóa thường niên, các món ăn đặc sản truyền thống của người dân tộc bản địa; trình diễn sản phẩm ẩm thực riêng có của Sán Dìu như xay bột làm bánh đúc, làm bánh bạc đầu, lá ngải, bánh tài lồng ệp, bánh phát, bánh chưng dài, bánh cốc mò, bánh lá hẹ, mía tím,…Tại không gian trưng bày một số vật dụng truyền thống của người Sán Dìu và các dân tộc ít người trên địa bàn xã như: Hòm quạt thóc, cối đá xay bột làm bánh đúc, giá để chậu rửa mặt, tủ quần áo, liềm gặt, cốc lồ, xúc gánh, nông cụ cầm tay…
Đền thờ Đức ông Hoàng Cần điểm du lịch tâm linh.
Quảng Ninh có 3 điểm Di tích xếp hạng thờ Đức ông Hoàng Cần. Một là, Đền thờ Đức Ông Hoàng Cần (Miếu Đại Vương) tại thôn Hà Dong Bắc, xã Hải Lạng; hai là, đền Trung trên dãy núi Cẩm Sơn, trong Khu di tích Lịch sử Quốc gia đặc biệt Đền Cửa Ông, tại phường Cửa Ông; ba là đình Lục Nà, xã Lục Hồn. Theo sách “Đại Nam nhất thống chí” và “Đồng Khánh địa dư chí” thời Triều cụ Hoàng Cần người động Hải Lãng, châu Tiên Yên tự xuất người nhà và kêu gọi dân làng tụ nghĩa lập hương binh tiễu phỉ, dẹp loạn cướp Bạch xỉ Hoàng chủy. Cuộc chiến diễn ra oanh liệt, hương binh của cụ Hoàng Cần đánh tan quân Bạch xỉ Hoàng chủy tại động Vô Ngại. Tại đây, cụ cắm chiếc gậy tre khí giới đánh giặc trong tay xuống đất, cùng lời nguyền đất này có chủ (gậy tre linh ứng mọc thành bụi tre, cây tre mọc ngược) và cụ Hoàng Cần sống đức độ, như phụ mẫu của thần dân trăm họ ở vùng Đông Bắc. Cụ Hoàng Cần có công trợ nước-giúp dân, được Trần Triều Sắc phong “Khâm Sai Đông Đạo Tiết Chế”.
Đền thờ Đức Ông Hoàng Cần tại xã Hải Lạng nổi tiếng linh thiêng.
Khi cụ Hoàng Cần qua đời, dân các động Vô Ngại, xã Cẩm Phả đảo, động Hải Lãng, thuộc châu Tiên Yên tôn kính lập đền thờ. Nay động Vô Ngại thuộc xã Lục Hồn, động Hải Lãng thuộc xã Hải Lạng và đền ở xã Cẩm Phả đảo thuộc phường Cửa Ông. Hương hỏa thờ tự, thần sắc… thất truyền do chiến tranh, giặc giã, do thời gian mỏi mòn, nhưng theo Giáo sư Hoàng Giáp (viện Hán Nôm) cho biết: Triều Nguyễn truy phong cụ Hoàng Cần mỹ tự “Khâm Sai Thái Bảo Xuyên Quốc Công Tôn Thân”; đời vua bản Triều năm Thiệu Trị nguyên niên (1841), châu nha đã sưu tầm và sao nạp cho vương Triều bản mộc Thần sắc từ thời Trần Triều cách đó khoảng 500 năm, cùng Phàm dân tấu chương gia tiên phò cụ Hoàng Cần tiễu phỉ. Năm Tự Đức thứ 6 (1853) Triều Nguyễn truy phong cụ Hoàng Cần mỹ tự “Bản Cảnh Thành Hoàng Linh Phù chi thần”, hiệu đang lưu giữ tại hậu cung nơi thờ tự Đại vương Hoàng Cần.
Đền thờ Đức ông Hoàng Cần phối thờ Mẫu Liễu Hạnh, tam tòa Thánh Mẫu, Đức ông Trần Triều hiển thánh, cùng 4 thuộc hạ của cụ Hoàng Cần.
Đền thờ Đức ông Hoàng Cần, lễ chính vào ngày mười rằm tháng Giêng hằng năm. Theo đó là 4 ngày lễ trọng trong năm, tứ tuần cùng nhằm vào ngày mười rằm gồm: rằm tháng tư, tháng bảy, tháng mười và tháng chạp. Xuân thu có khoa lễ riêng như: đầu năm tế chính thần, cầu nhân khang-vật thịnh; tháng tư cầu mưa chống hạn, mùa màng tươi tốt bội thu; tháng bảy lễ vu lan, tháng mười cúng cơm mới và lễ cầu may, tháng chạp lễ tạ thần linh.
Lễ cúng thần gồm các đặc sản của địa phương. Ảnh: ngan sao, gà thương hiệu Tiên Yên giống gà râu tiến vua.
Lễ vật hiến thần, ngoài lễ vật chung như văn hóa thờ cúng dưới xuôi, còn có lễ vật riêng theo từng khoa lễ như: rằm tháng tư lễ có cá ướp muối mặn phơi khô, rằm tháng bảy có món vạng biển. Mâm cúng thì không bày biện như dưới xuôi, mà thịt lợn, thịt gà, cá mặn, vạng biển…đều để vào soong nồi cho muối vào luộc xuông không gia vị. Gà, cá luộc cả con; lợn thì luộc đầu, một miếng thịt, 4 chiếc chân, đuôi và nội tạng mỗi thứ một ít); cơm cúng được nắm từng nắm nhỏ, còn có ý để dễ tán lộc.
Các mâm cỗ hiến thần dự thi của 12 thôn; cách xếp đặt, tài đầu bếp khác nhau nhưng có chung là sơn hào-hải vị của địa phương.
Thủ nhang đền thờ Đức ông Hoàng Cần có nét khác biệt, mỗi năm bầu thủ nhang một lần nhưng không theo hình thức bỏ phiếu. Mà vào ngày mùng 3 Tết Nguyên đán thường niên (ngày mở cửa đền) người được tín nhiệm giới thiệu ứng cử thủ nhang mới, sau nghi lễ cáo thần theo văn hóa xin âm dương trước sự chứng kiến của thầy cúng của đại diện dân làng, cần có 3 lần xin âm dương cả 3 lần cặp đồng tiền cổ đồng sấp đồng ngửa, quan niệm “âm phù dương trợ” được Đức ông hiển thánh đồng ý mới được làm thủ nhang mới, bằng không thủ nhang cũ vẫn phải chấp tác đến kỳ năm sau.
Xã Hải Lạng kêu gọi các nhà hỏa tâm công đức, xã hội hóa đầu tư xây dựng, trùng tu mở rộng không gian và qui mô xây dựng đền Đức Ông Hoàng Cần.
Thực mục, Ngày hội văn hóa-thể thao các dân tộc của xã Hải Lạng năm 2025 bừng bừng nét văn hóa du lịch Lễ hội vùng cao. Ngôi đền thiêng Đức ông Hoàng Cần công trình Di tích lịch sử văn hóa với các khoa lễ-lễ vật tế thần khác biệt, điểm đến du lịch tâm linh hấp dẫn ở cửa ngõ vùng Đông Bắc bộ.
Hoạt cảnh Lễ cưới của người Sán Dìu:
Các bạn trẻ thích trải nghiệm cảnh Cô dâu chuẩn bị lên kiệu về nhà chồng.
Chuẩn bị tư trang, của hồi môn trước giờ rước dâu về nhà chồng.
Nàng dâu về nhà chồng khi xuống kiệu còn được chú rể cõng nhập phòng the
Lễ cưới người dân tộc Sán Dìu, cô dầu được chú rể cõng nhập phòng tân hôn. Ảnh: tượng tại nhà lưu niệm dân tộc Sán Dìu, Đặc khu Vân Đồn.
Vũ Phong Cầm
