Dù không phải là sản phẩm mới nhưng theo xu hướng và nhận định của nhiều chuyên gia, du lịch thể thao đã và đang nhận được sự quan tâm và phát triển mạnh sau đại dịch COVID-19. Bởi bên cạnh việc khám phá vẻ đẹp của những địa điểm mới, hay trải nghiệm nét văn hóa - ẩm thực đặc trưng của các địa phương, du khách còn được rèn luyện sức khỏe, chữa lành tâm hồn thông qua các sự kiện thể thao như: Golf, chạy marathon, xe đạp, leo núi,…
Trong 10 năm trở lại đây, xu hướng du lịch này đã thu hút sự quan tâm của hàng chục nghìn, thậm chí hàng trăm nghìn du khách, góp phần mang lại nguồn doanh thu lớn cho cả ngành du lịch, thể thao, các đơn vị tổ chức sự kiện cũng như các lợi ích liên quan đến du lịch cho địa phương trong việc phát triển cơ sở vật chất hạ tầng, thúc đẩy hòa bình, giao lưu văn hóa.
Du lịch kết hợp hoạt động thể thao mang lại lợi ích gì?
Sức hấp dẫn của du lịch thể thao nằm ở chỗ tất cả mọi đối tượng trong xã hội đều được tham gia mà không bị giới hạn bởi các yếu tố như văn hóa hay địa vị. Bên cạnh lợi ích thu hút lượng lớn du khách từ khắp các nơi đổ về sử dụng dịch vụ địa phương, du lịch thể thao còn sở hữu một ưu điểm nổi trội hơn các hình thức du lịch khác, đó chính là việc xúc tiến điểm đến.
Từ thực tế cũng cho thấy không phải ngẫu nhiên mà hàng loạt các quốc gia trên thế giới tranh nhau đăng cai tổ chức Olympic mùa hè, World Cup, Euro, Asia… Bởi thông qua các sự kiện thể thao quy mô lớn này, các quốc gia có thể nâng cao vị thế trên trường quốc tế, cũng như lan tỏa những giá trị tốt đẹp của đất nước mình với bạn bè quốc tế. Đồng thời, đây còn là cơ hội để các quốc gia thu về một khoản lợi nhuận lớn từ doanh thu của các ngành lưu trú và ăn uống.
Cụ thể, trên trang CNBC chia sẻ tại Đại hội thể thao châu Á lần thứ 19 diễn ra ở Trung Quốc vào tháng 9/202, truyền thông Trung Quốc cho biết từ ngày 23/9 đến 8/10 đã bán được hơn 3 triệu vé, mang lại nguồn doanh thu hơn 610 triệu nhân dân tệ (85 triệu USD). Bên cạnh đó, Chủ tịch FIFA Gianni Infantino cũng tiết lộ, ở sự kiện World Cup nữ diễn ra vào tháng 8 năm nay, do Australia và New Zealand đồng đăng cai đã thu về doanh thu hơn 570 triệu USD.
Nhận thấy những lợi ích to lớn do du lịch thể thao mang lại, nhiều quốc gia trên thế giới đã nỗ lực nâng cao chất lượng dịch vụ du lịch, xúc tiến quảng bá, thay đổi hình ảnh về du lịch tại đất nước chủ nhà, từ đó tạo nên đòn bẩy lớn cho phát triển du lịch, tăng trưởng kinh tế cả ngắn hạn, trung và dài hạn.
Ngoài những lợi ích về kinh tế, các sự kiện du lịch thể thao còn góp phần thắt chặt gắn kết giữa con người, thúc đẩy hòa bình, giao lưu văn hóa. Bên cạnh đó, du lịch thể thao còn đóng một vai trò quan trọng trong việc nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của việc gìn giữ và bảo vệ thiên nhiên.
Tình hình du lịch thể thao tại Việt Nam
Trong khoảng 5 năm gần đây, nhờ nhận được sự quan tâm, tạo điều kiện của các cấp, các ngành, mà nhiều môn thể thao tại Việt Nam ngày càng phát triển mạnh mẽ thông qua các giải đấu, thu hút đông đảo vận động viên tham gia vào các bộ môn: chạy marathon, xe đạp, leo núi, sup - kayak, bơi, yoga…
Để không bỏ lỡ thời cơ, nhất là trong thời điểm "vàng” để phục hồi ngành du lịch, các địa phương đã nỗ lực khai thác tiềm năng, lợi thế và nghiêm túc đầu tư nhằm đưa du lịch thể thao trở thành một trong những động lực để thu hút du khách.
Điển hình như Hà Giang, thời gian qua tại địa bàn tỉnh đã có nhiều giải thể thao tầm cỡ quốc gia được tổ chức thành công như: Biểu diễn dù lượn “Trên những bậc thang vàng”, Đại hội Thể dục - thể thao lần thứ IX năm 2022, giải “đua xe mô tô, ô tô địa hình”... Hay tỉnh Yên Bái với những hoạt động nổi bật như festival dù lượn "Bay trên mùa nước đổ”, Festival dù lượn "Bay trên mùa vàng”; giải đua xe mô tô, ô tô địa hình…
Bên cạnh đó, phải kể đến Ninh Bình - vùng đất nổi tiếng với cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ và câu chuyện văn hóa lịch sử độc đáo. Cụ thể, để bắt kịp xu thế phát triển của loại hình du lịch này, Vườn Quốc gia Cúc Phương đã tập trung nghiên cứu, cho ra nhiều sản phẩm thể thao kết hợp với du lịch sáng tạo như tổ chức giải chạy "Cúc Phương Jungle Paths" với quy mô 2.500 vận động viên nhằm quảng bá, giới thiệu với du khách về vẻ đẹp, sức hấp dẫn của hệ giá trị thiên nhiên. Qua đó, thực hiện chiến lược bảo tồn và phát triển bền vững Vườn Quốc gia đầu tiên của Việt Nam.
Là một trong số vận động viên từng tham gia giải “Cúc Phương Jungle Paths 2023”, anh Cường đến từ CLB Đuống Runners đã có 5 năm kinh nghiệm chạy bộ chia sẻ những cảm xúc khó quên trong chặng cự ly 42km: “Với một người chuyên chạy bộ đường road, phải nói rằng mình thật sự bị choáng ngợp bởi những con dốc thẳng tắp cứ nối tiếp nhau không ngừng, chưa kể những cung đường đá tai mèo hiểm trở, những phiến đá sắc nhọn xếp chồng lên nhau, cộng với hơi ẩm độ do mưa phùn càng khiến khung cảnh thêm âm u.
Cảm giác chạy một mình trong rừng rậm lần đầu thật sự khó tả, vừa rợn người trước sự tĩnh mịch vắng vẻ, vừa phấn khởi trước một trải nghiệm hoàn toàn mới. Đến khi băng qua khỏi cánh rừng, hiện lên trước mắt mình là những cánh đồng rộng mênh mông với những dãy núi to lớn, và khung cảnh ấy như một món quà nhỏ truyền thêm động lực để mình tiếp tục cuộc hành trình”.
Bên cạnh những lợi ích tuyệt vời như được rèn luyện sức khỏe, thưởng ngoạn cảnh sắc hùng vĩ và tươi đẹp của thiên nhiên núi rừng, với anh Cường việc tham gia giải chạy còn giúp anh kết nối thêm với nhiều người bạn có cùng đam mê, từ đó chia sẻ với nhau những kinh nghiệm, kiến thức chạy. Ngoài ra, đây còn là cơ hội để các vận động viên gần gũi với thiên nhiên hơn, qua đó góp phần nâng cao ý thức trong việc bảo vệ môi trường, gìn giữ những viên ngọc quý giá mà đất mẹ đã ban tặng.
“Tôi mong rằng mình cũng có thể trở thành một cầu nối để lan tỏa những điều đó tới cộng đồng thông qua trải nghiệm của chính bản thân mình”, anh Cường bộc bạch. Qua đó có thể thấy, qua hai mùa giải, công tác tuyên truyền về việc bảo tồn thiên nhiên cũng như bảo vệ các loài động vật hoang dã tại Vườn Quốc gia Cúc Phương cơ bản đã được lan tỏa rộng rãi đến người dân trong nước.
Bên cạnh đó, Ninh Bình còn thực hiện nhiều giải pháp nhằm đẩy mạnh việc khai thác tiềm năng du lịch thể thao qua việc tổ chức các sự kiện thể thao ghi dấu ấn: Giải Việt dã Toàn quốc và Marathon Giải Báo Tiền phong, Giải Bóng chuyền Nữ Quốc tế, SEA Games 22… Không chỉ giúp tạo sự phấn khởi cho người dân, vận động viên mà hoạt động còn góp phần quảng bá những địa danh đẹp, văn hóa truyền thống của vùng đất Cố đô.
Ngoài ra, địa phương còn hướng tới việc phát triển đa dạng các loại hình như chèo thuyền kayak, đánh golf, đạp xe,… Nhờ đẩy mạnh phát triển du lịch gắn với các sự kiện thể thao, kết hợp các loại hình du lịch sinh thái, cộng đồng mà ước tính cả năm 2023, địa bàn tỉnh đã đón hơn 6,5 triệu lượt khách, gấp 1,7 lần so với cùng kỳ năm 2022. Doanh thu du lịch ước tính cả năm 2023 đạt trên 6.375,4 tỷ đồng, gấp hơn 1,9 lần so với cùng kỳ năm trước.
Tuy nhiên, về khâu tổ chức các giải đấu này vẫn tồn tại một số hạn chế nhất định. Đa phần các đơn vị tổ chức giải đấu là các đơn vị chuyên ngành tổ chức sự kiện, trong đó có cả công ty nước ngoài nhưng chỉ bán vé chạy (marathon).
Theo ông Nguyễn Ngọc Toản - CEO Công ty Image Travel & Events, các doanh nghiệp lữ hành thường ít tham gia vào những hoạt động thể thao mang tính đặc thù này bởi những người tham gia thể thao thường liên kết với nhau thành nhóm và có thói quen tự túc trong chuyến đi. Hiện chỉ có một số đơn vị là có khả năng tổ chức nhưng việc này không hề đơn giản. Bởi chỉ tính riêng giải chạy đã có khoảng 2.000 vận động viên, thậm chí có giải chạy lên tới 6.000 người, con số này thể gây quá tải cho các khách sạn.
Dù vẫn tồn đọng một số khó khăn nhất định nhưng hoạt động du lịch kết hợp thể thao trong nước vẫn đang được chú trọng với mục tiêu đưa các sự kiện thể thao trở thành thương hiệu gắn với đặc trưng của mỗi địa phương, thu hút du khách. Vì hơn hết, du lịch thể thao đang là hướng đi mới góp phần quan trọng vào sự tăng trưởng bền vững của ngành "công nghiệp không khói".
