Bánh xíu páo là đặc sản Nam Định có nguồn gốc Trung Hoa. Ngày nay, thật khó để trả lời chính xác câu hỏi xíu páo có mặt tại Việt Nam từ năm nào bởi tất cả những gì mà người dân địa phương trả lời đều bảo rằng “từ thời các cụ ngày xưa đã có rồi”. Điều ấy cho thấy rằng sự tồn tại của bánh xíu páo đã in hằn rất sâu trong tâm trí của mọi người dân nơi đây và góp phần không nhỏ trong việc làm phong phú nền, đa dạng ẩm thực tỉnh Nam Định.
Xíu páo thường dùng làm đồ ăn sáng hoặc lót bụng lúc chiều tà. Với những cô, cậu học sinh thì xíu páo là món ăn cổng trường quen thuộc bởi hình dáng nhỏ nhắn, dễ nhai nuốt, cùng hương vị vô cùng thơm ngon giúp giải quyết cơn đói ngay tức thì.
Thoạt nhìn, mọi người thường nhận thấy xíu páo giống với bánh pía (một loại bánh đặc trưng của tỉnh Sóc Trăng, cũng xuất phát từ cộng đồng người Hoa). Tuy nhiên, bánh xíu páo là một loại bánh mặn (bánh pía ngọt) và có quy trình tạo vỏ rất cầu kỳ.
Vỏ bánh xíu páo được làm từ bột mì. Vỏ chuẩn cần phải pha trộn theo tỷ lệ pha bột, nước, trứng nhất định. Lớp vỏ ngàn lớp cũng khá tương tự tương tự bánh pía nhưng bánh xíu páo được nướng mềm hơn. Điều quan trọng nhất khi làm vỏ chính là khâu cán bột. Người thợ phải thực sự tỉ mỉ để không ảnh hưởng tới chất lượng của cả mẻ bánh. Sau mỗi khi mỗi mẻ bánh ra lò, nếu màu vỏ xíu páo vàng ươm, đẹp mắt thì được xem là thành công bước một.
Bởi vì nguyên liệu làm bánh nhìn chung đều giống nhau, chủ yếu bao gồm bột mì, thịt, trứng, mỡ lợn nhưng tùy theo cách làm gia truyền của mỗi gia đình mà họ có thể cho ra những hương vị khác nhau.
Ở phần nhân bánh, người thợ bánh sẽ sử dụng phần thăn heo. Thịt được đem thái hạt lựu ướp với muối, tiêu, ngũ vị hương, mật ong, dầu hào, mộc nhĩ, hành, tỏi. Sau khi thịt ngấm đều, người chế biến sẽ trộn đều cùng phần mộc nhĩ, tỏi, hành rồi cho chút dầu ăn vào xào sơ. Nhân sau sơ chế sẽ được vo viên, chia đều cho từng phần bột.
Cách ăn ngon nhất khi thưởng thức xíu páo đó chính là ăn lúc nó còn nóng hổi mới ra lò, bởi lúc ấy hương vị mềm mại và thơm lừng từ bột đến nhân sẽ được hòa quyện giòn tan trong miệng. Đặc biệt hơn nữa, nếu ăn vào mùa đông thì du khách sẽ cảm thấy ngon hơn vì thời tiết se lạnh rất phù hợp với những món ăn nóng nghi ngút khói. Song hành cùng đó là một cốc sữa đậu nành hoặc một cốc trà có thể khiến món bánh xíu páo bùng nổ hương vị.
Hiện nay, tại Nam Định nếu du khách muốn mua trải nghiệm, có thể chọn những hàng nằm trên phố Hoàng Văn Thụ. Đây là những lò xíu páo lâu đời và nức tiếng nhất. Bởi khi xưa khu vực này khi xưa được biết đến với cái tên phố Hoa Kiều. Con phố xưa xen lẫn giữa vị thuốc Bắc, bánh trôi Tàu, chè Tàu và xíu páo tạo nên hương vị rất đặc trưng cho bất cứ du khách nào nếu có dịp ghé ngang qua. Giá thành của bánh xíu páo dao động từ 5.000 - 7.000 đồng/chiếc. Chính vì giá thành vừa hợp túi tiền cùng hương vị thơm ngon, cầu kỳ của loại bánh này mà ngày nay rất nhiều thập khách phương xa mong muốn được đến Nam Định dù chỉ một lần để thưởng thức món xíu páo nổi danh.
