Ngày 18/12 tại Hà Nội, Diễn đàn Thương mại điện tử xuyên biên giới 2025 do Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam phối hợp với Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) và Kênh truyền hình Kinh tế Tài chính VITV tổ chức đã gợi mở bức tranh toàn cảnh về tương lai của xuất khẩu số Việt Nam – nơi công nghệ, chính sách và câu chuyện thương hiệu cùng song hành.
Thương mại điện tử: “xa lộ số” của nền kinh tế
Năm 2025 được xem là dấu mốc đáng chú ý khi thương mại điện tử Việt Nam đạt quy mô khoảng 31 tỷ USD, chiếm 10% tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng, với tốc độ tăng trưởng dự kiến trên 25%. Việt Nam tiếp tục nằm trong Top 10 quốc gia có tốc độ tăng trưởng thương mại điện tử nhanh nhất thế giới và đứng thứ ba tại ASEAN, sau Indonesia và Thái Lan.
Những con số này không chỉ phản ánh sức mua nội địa, mà còn cho thấy một xu hướng rõ rệt: người Việt đang ngày càng quen với việc “mua – bán – kết nối” trên môi trường số, mở ra tiền đề cho xuất khẩu trực tuyến phát triển.
Theo bà Lại Việt Anh, Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương), năm 2025 đánh dấu bước chuyển quan trọng về tư duy và thể chế. Hai nền tảng lớn được hoàn thiện là Kế hoạch tổng thể phát triển thương mại điện tử giai đoạn 2026–2030 và Luật Thương mại điện tử vừa được Quốc hội thông qua, trong đó thương mại điện tử xuyên biên giới được xác định là một trụ cột chiến lược mới.
Khi hàng Việt đi xa chỉ bằng… một cú nhấp chuột
Khác với mô hình xuất khẩu truyền thống vốn đòi hỏi nguồn lực lớn, thương mại điện tử xuyên biên giới cho phép doanh nghiệp – đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa – tiếp cận trực tiếp người tiêu dùng quốc tế thông qua các nền tảng số.
Theo ông Bùi Trung Kiên, Phó Chủ tịch Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam, năm 2025 là năm bản lề của xuất khẩu trực tuyến, đánh dấu sự chuyển dịch từ giai đoạn khởi động sang giai đoạn phát triển mạnh. Thông qua xuất khẩu số, doanh nghiệp Việt có thể rút ngắn chuỗi trung gian, giảm chi phí, đồng thời thử nghiệm sản phẩm nhanh hơn trên nhiều thị trường.
Với thị trường, điều này không chỉ là câu chuyện kinh tế, mà còn là hành trình của sản phẩm Việt: từ một làng nghề, một vùng nguyên liệu hay một xưởng sản xuất nhỏ, hàng hóa có thể chạm tới người tiêu dùng ở Hoa Kỳ, châu Âu hay Trung Đông mà không cần qua nhiều tầng nấc trung gian.
Cơ hội mới cho thương hiệu gắn với bản sắc địa phương
Xuất khẩu trực tuyến mở ra dư địa lớn cho những sản phẩm mang bản sắc Việt như nông sản chế biến, đồ thủ công mỹ nghệ, sản phẩm xanh, thân thiện môi trường – những mặt hàng ngày càng được người tiêu dùng quốc tế quan tâm.
Theo các chuyên gia, xuất khẩu qua thương mại điện tử không chỉ giúp bán hàng, mà còn là kênh kể câu chuyện thương hiệu, nơi giá trị văn hóa, nguồn gốc sản phẩm và yếu tố bền vững trở thành lợi thế cạnh tranh.
Chiến lược phát triển thương mại điện tử giai đoạn 2026–2030 cũng nhấn mạnh yêu cầu nâng cao giá trị gia tăng, thay vì chỉ chạy theo số lượng hay kim ngạch. Điều này đồng nghĩa với việc hàng Việt cần được định vị rõ hơn về chất lượng, tiêu chuẩn và hình ảnh trên thị trường quốc tế.
Không chỉ bán nhiều hơn, mà bán “xanh” và thông minh hơn
Bên cạnh cơ hội, xuất khẩu trực tuyến cũng đặt ra nhiều thách thức về logistics, thanh toán, hoàn trả hàng hóa và tiêu chuẩn thị trường. Theo ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), chiến lược xuất nhập khẩu giai đoạn tới nhấn mạnh phát triển bền vững, gắn với bảo vệ môi trường, tăng trưởng xanh và đổi mới sáng tạo.
Đáng chú ý, thương mại xanh và giảm phát thải đang trở thành xu hướng tất yếu. Điều này buộc doanh nghiệp không chỉ tối ưu khâu bán hàng, mà còn phải đầu tư vào quy trình sản xuất, đóng gói và vận chuyển thân thiện môi trường – những yếu tố ngày càng được người tiêu dùng quốc tế coi trọng.
Một điểm nhấn quan trọng của Diễn đàn là Luật Thương mại điện tử vừa được Quốc hội thông qua, với các quy định mới về quản lý nền tảng xuyên biên giới, minh bạch dữ liệu giao dịch và bảo vệ người tiêu dùng.
Theo các chuyên gia, hành lang pháp lý rõ ràng sẽ giúp doanh nghiệp yên tâm đầu tư dài hạn, đồng thời tạo môi trường cạnh tranh công bằng cho các mô hình kinh doanh số. Cùng với đó, các phiên thảo luận tại diễn đàn tập trung tháo gỡ những “điểm nghẽn” thực tiễn như thanh toán quốc tế, logistics và xử lý rủi ro trong thương mại điện tử xuyên biên giới.
Với nền tảng thị trường 31 tỷ USD và tốc độ tăng trưởng cao, thương mại điện tử Việt Nam đang đứng trước thời điểm then chốt. Giai đoạn 2026–2030 không chỉ là câu chuyện tăng trưởng kinh tế, mà còn là hành trình mở cửa mới của hàng Việt ra thế giới – nơi công nghệ trở thành cầu nối, và mỗi sản phẩm là một đại sứ mang theo câu chuyện về con người, vùng đất và bản sắc Việt Nam.
