Mới đây, Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình hạ tầng kỹ thuật và nông nghiệp Hà Nội đã mở cửa xả để nước thải sau xử lý từ nhà máy xử lý nước thải Yên Xá đổ vào sông Tô Lịch. Đập dâng trên sông Tô Lịch có chức năng điều tiết mực nước, giữ dòng chảy ổn định, đặc biệt vào mùa khô. Công trình không chỉ giữ nước mà còn cải thiện chất lượng nước, giảm ô nhiễm nhờ tăng cường lưu thông dòng chảy. Nước thải sau xử lý từ nhà máy Yên Xá được bổ sung vào sông kết hợp với nước từ Hồ Tây, giúp sông Tô Lịch hồi sinh với dòng nước trong xanh.
Trong tương lai, sẽ có hai vị trí xây đập dâng tiếp theo trên sông Tô Lịch là cầu Cót và cầu Dậu. Hai điểm này cùng đập dâng ở cầu Quang chia tuyến sông dài hơn 14km thành các đoạn ngắn, giúp kiểm soát hiệu quả nguồn nước và giảm tải ô nhiễm.
Dòng nước sạch – Phép màu cho dòng sông lịch sử
Sự kiện đập dâng hoạt động đầu tiên, đưa nước sạch từ nhà máy Yên Xá ào ạt chảy về được xem là dấu mốc lịch sử, khởi đầu cho cuộc “đại phẫu” toàn diện trên sông Tô Lịch. Chỉ trong thời gian ngắn, nước sông đã trở nên trong xanh, những thảm thực vật thủy sinh dần xuất hiện và các loài cá, chim muông cũng quay về mang theo một hệ sinh thái sống động.
Theo chuyên gia kinh tế, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh cho hay, sông Tô Lịch không quá lớn, có chiều dài vừa phải song vẫn là một tài sản quý giá của Hà Nội. Nếu được cải tạo hiệu quả, sông Tô Lịch có thể trở thành một điểm nhấn văn hóa và du lịch, mang lại lợi ích kinh tế.
Sự hồi sinh này không chỉ thay đổi cảnh quan môi trường mà còn kéo theo sự phát triển mạnh mẽ của kinh tế và du lịch. Dọc theo hai bên bờ sông, các dự án cảnh quan, đường dạo bộ được xây dựng tạo nên không gian xanh mát lý tưởng cho người dân và du khách. Trong tương lai gần, tiềm năng khai thác đường thủy và kỳ vọng sẽ tạo nên những quán cà phê, nhà hàng ven sông sẽ mọc lên và các tour du lịch bằng thuyền, kayak sẽ thu hút khách giúp sông Tô Lịch trở thành một điểm nhấn du lịch mới, đầy sức sống của Thủ đô.
Sông Tô Lịch hướng tới chuẩn mực quốc tế
Ngày 22/09, UBND TP Hà Nội vừa có Tờ trình gửi HĐND thành phố về việc ban hành Nghị quyết phê duyệt chủ trương đầu tư Dự án cải tạo, chỉnh trang và tái thiết công viên tuyến hai bên sông Tô Lịch, với tổng mức đầu tư dự kiến khoảng 4.670 tỷ đồng. Dự kiến trình HĐND thành phố xem xét, thông qua tại kỳ họp thứ 26 ngày 30/09. Đây là dự án quy mô lớn, nhằm biến Tô Lịch – con sông gắn liền với lịch sử và đời sống người dân Thủ đô thành không gian xanh, hiện đại, mang tính biểu tượng đô thị.
Ông Nguyễn Tiến Đạt - Phó Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Hà Nội đã đưa ra những so sánh để thấy, với những lợi thế riêng mình, nếu làm đúng hướng, sông Tô Lịch hoàn toàn khả thi để phát triển thành đường sông nội đô với sức hút lớn. Trong nước, Đà Nẵng đã phát triển du lịch hai bên bờ sông Hàn, TPHCM với xe buýt sông, hay Hà Nội với tuyến du lịch sông Hồng đã để lại nhiều ấn tượng. Tuy nhiên, sông Tô Lịch có những lợi thế riêng: Nằm ngay trung tâm Hà Nội, đi qua các khu dân cư đông đúc, tuyến đường giao thông huyết mạch. Điều đó mở ra tiềm năng rất lớn để phát triển thành một sản phẩm du lịch đường sông độc đáo – giống như cách người Hà Lan khai thác kênh rạch tại Amsterdam hay khu phố cổ Hội An gắn với sông Hoài.
Thành công của dự án cải tạo sông Tô Lịch là kết quả của việc nghiên cứu và áp dụng những bài học kinh nghiệm quý báu từ các mô hình cải tạo sông nổi tiếng trên thế giới như:
Suối nhân tạo Cheonggyecheon, Seoul, Hàn Quốc từng bị bê tông hóa nhưng hiện tại đã được khôi phục ngoạn mục, trở thành một dòng suối nhân tạo tuyệt đẹp giữa trung tâm Seoul. Từ một con đường cao tốc ô nhiễm, dòng suối này đã hình thành nên một mô hình thành công điển hình cho các dự án cải tạo đô thị trên toàn cầu, minh chứng cho sức mạnh của việc kết hợp giữa bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế bền vững.
Sông Thames, London, Anh cũng vậy, sau nhiều thập kỷ ô nhiễm công nghiệp cũng đã được làm sạch và trở thành huyết mạch giao thông du lịch quan trọng. Những con thuyền tấp nập, các lễ hội, sự kiện được tổ chức ven bờ đã biến Thames thành một biểu tượng của sự phát triển bền vững.
Vì vậy, sự hồi sinh của sông Tô Lịch là đòn bẩy mạnh mẽ cho kinh tế khu vực. Sông Tô Lịch cũng đang hướng tới đi theo con đường tương tự giống với những kinh nghiệm quý báu từ các mô hình cải tạo của quốc tế. Hi vọng trong tương lai gần, các dịch vụ thương mại, nhà hàng, quán cà phê và các hoạt động giải trí sẽ phát triển mạnh mẽ. Bất động sản ven sông sẽ tăng giá, thu hút các nhà đầu tư và biến Tô Lịch trở thành một trung tâm kinh tế sầm uất giữa lòng Thủ đô.
Mở ra một tương lai kinh tế du lịch bền vững
Sự hồi sinh của sông Tô Lịch không chỉ là một chiến thắng về môi trường, mà còn là một minh chứng cho sự quyết tâm của chính quyền và nhân dân. Từ một dòng sông bị lãng quên,Tô Lịch đã trở thành biểu tượng của sự sống và phát triển bền vững, là điểm đến không thể bỏ lỡ trên bản đồ du lịch của Thủ đô.
Trong tương lai, với những kế hoạch phát triển đồng bộ và tầm nhìn dài hạn, sông Tô Lịch hứa hẹn sẽ không chỉ là không gian xanh, mà còn là trung tâm của các hoạt động văn hóa, nghệ thuật, kinh tế. Những cây cầu đi bộ, những khu chợ đêm, các lễ hội ánh sáng ven sông sẽ biến Tô Lịch thành một điểm hẹn lãng mạn, một trái tim mới của Hà Nội, sánh vai cùng những dòng sông biểu tượng trên thế giới.
