Những năm đầu khi du lịch bắt đầu hình thành như một lĩnh vực học thuật độc lập, điều kiện đào tạo còn rất thiếu thốn: ít tài liệu tham khảo, khung chương trình chưa rõ ràng, đội ngũ giảng viên còn mỏng. GS.TS Nguyễn Văn Đính, với cương vị là Trưởng khoa đầu tiên của Khoa Du lịch – Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, đơn vị tiên phong đưa du lịch vào giảng dạy chính quy ở bậc đại học tại Việt Nam, đã dành phần lớn thời gian của mình để hệ thống hóa kiến thức, nghiên cứu mô hình đào tạo quốc tế và điều chỉnh cho phù hợp điều kiện Việt Nam. Trong giai đoạn đầy thách thức đó, ông vừa là nhà quản lý, vừa là giảng viên chủ lực, vừa đảm nhận xây dựng chương trình giảng dạy và đội ngũ.
Ông không chủ trương đưa ra những lý thuyết lớn hay tham vọng “định nghĩa ngành”. Công việc mà ông kiên trì theo đuổi lại thiết thực và có ảnh hưởng sâu xa hơn: tạo ra những giáo trình cơ bản, dễ áp dụng, hỗ trợ trực tiếp cho đội ngũ giảng viên trẻ và sinh viên mới bắt đầu làm quen với ngành.
Nhiều trường đến nay vẫn coi các giáo trình do ông biên soạn như tài liệu nền tảng. Điều này phản ánh một thực tế giản dị: những gì được xây dựng bài bản ngay từ đầu sẽ có giá trị lâu dài.
Trên giảng đường, GS.TS Nguyễn Văn Đính nổi tiếng là người không nói nhiều, nhưng khi giảng bài luôn rõ ràng, có căn cứ và đi thẳng vào vấn đề. Không có nhiều câu chuyện màu sắc, không phô diễn kỹ năng diễn đạt, nhưng nội dung luôn đủ để người học hiểu bản chất của hoạt động du lịch và những yêu cầu của nghề.
Sự nhất quán này cũng thể hiện trong nghiên cứu của ông. Ở bất kỳ công trình nào, người đọc đều thấy sự chặt chẽ của phương pháp luận, sự tiết chế trong diễn giải và một thái độ học thuật đúng mực. Ông ít khi nhận mình “đóng góp lớn”, nhưng thực tế những mô đun đào tạo quan trọng của ngành từ lữ hành, lưu trú, marketing đến quản trị điểm đến, đều mang dấu ấn trực tiếp hoặc gián tiếp từ những nghiên cứu của ông.
GS.TS Nguyễn Văn Đính là tác giả của hơn 20 cuốn sách và giáo trình chuyên ngành, nhiều trong số đó đã được sử dụng tại các trường đại học lớn như Đại học Kinh tế Quốc dân, Đại học Mở Hà Nội, Đại học Thương mại, Đại học Văn Lang…
Ngoài ra, ông đã công bố gần 100 bài nghiên cứu khoa học về quản trị lữ hành, marketing du lịch, phát triển điểm đến, giáo dục nghề du lịch và các chính sách quản lý du lịch. Đây là khối lượng công trình hiếm có, không chỉ về số lượng mà còn về tính hệ thống. Ông cũng từng chủ trì và tham gia nhiều đề tài khoa học cấp tỉnh, cấp Bộ và cấp Nhà nước, góp phần chuyển giao tri thức học thuật thành công cụ hoạch định chính sách và cải thiện năng lực điều hành tại các địa phương có tiềm năng du lịch.
Nhiều giảng viên trẻ từng chia sẻ rằng họ học được ở ông một điều quan trọng: làm nghiên cứu du lịch không phải để tạo danh tiếng, mà để tạo ra công cụ giúp nghề đủ mạnh.
Ông thường khuyến khích giảng viên trẻ đi thực tế nhiều hơn, tiếp xúc ngành nhiều hơn, và quan sát nhiều hơn. Với ông, đào tạo du lịch không thể chỉ “đứng lớp” mà cần tiếp cận trực tiếp với môi trường hoạt động của doanh nghiệp. Phong cách ít nói nhưng làm rất kỹ đã ảnh hưởng đáng kể đến sự trưởng thành của không ít thế hệ giảng viên trẻ.
Với những đóng góp bền bỉ trong giảng dạy, nghiên cứu và xây dựng hệ thống đào tạo du lịch, GS.TS Nguyễn Văn Đính đã được Nhà nước phong tặng danh hiệu Nhà giáo Nhân dân vào năm 2017. Ông đón nhận danh hiệu này với sự giản dị vốn có, coi đây là sự ghi nhận chung cho nỗ lực của cả đội ngũ giảng viên và những người làm nghề trong giai đoạn xây dựng nền móng cho giáo dục du lịch, hơn là thành tựu cá nhân. Danh hiệu ấy không chỉ ghi nhận thành tựu của một học giả lâu năm, mà còn tôn vinh những giá trị ông kiên trì theo đuổi: kỷ luật, sự cẩn trọng và trách nhiệm đối với tri thức.
Bên cạnh sự nghiệp giảng dạy và nghiên cứu, GS.TS Nguyễn Văn Đính hiện nay còn đảm nhiệm vai trò Chủ tịch Hội đồng Biên tập Tạp chí Vietnam Travel.
Tạp chí Vietnam Travel được thành lập năm 2013, là cơ quan ngôn luận của Hiệp hội Du lịch Việt Nam và là một trong những ấn phẩm chuyên ngành có tính hệ thống nhất trong lĩnh vực du lịch. Vietnam Travel hướng đến mục tiêu kép: truyền tải thông tin du lịch đến công chúng và đóng vai trò cầu nối học thuật – thực tiễn, góp phần lan tỏa tri thức nghề thông qua nghiên cứu, phân tích và bình luận chuyên sâu.
Với tôn chỉ đề cao chuẩn mực nghề nghiệp, tính khách quan và tính khoa học, tạp chí chú trọng phát triển nội dung theo định hướng chính là một cơ quan báo chí du lịch chuyên sâu đồng thời là đơn vị nghiên cứu và phân tích chính sách và kết nối giới chuyên gia với doanh nghiệp và những nhà quản lý.
Trong cấu trúc đó, Hội đồng Biên tập giữ vai trò định hướng nội dung, đảm bảo chất lượng chuyên môn và sự cân bằng giữa lý luận và thực tiễn.
Ở vị trí Chủ tịch Hội đồng Biên tập, GS.TS Nguyễn Văn Đính tiếp tục thể hiện phong cách quen thuộc: thận trọng, nguyên tắc và ưu tiên chất lượng học thuật. Ông không can thiệp sâu vào hình thức thể hiện, nhưng đặc biệt chú ý tới tính chính xác của thông tin, sự mạch lạc của lập luận và việc đảm bảo nội dung phản ánh đúng bản chất của các vấn đề du lịch.
Dưới sự tham gia của ông, tạp chí có xu hướng mở rộng các bài viết nghiên cứu ứng dụng, khuyến khích các tác giả trẻ đầu tư hơn vào phương pháp, dữ liệu và lập luận khoa học.
Khi nhắc đến thành tựu cá nhân, GS.TS Nguyễn Văn Đính luôn giữ sự chừng mực. Ông hiếm khi nói về điều mình làm được, và thường nhấn mạnh nỗ lực chung của tập thể. Điều ấy khiến nhiều đồng nghiệp cho rằng tính cách giản dị chính là điểm đặc trưng nhất ở ông.
Tuy vậy, khó có thể phủ nhận rằng những nền tảng mà ông góp phần xây dựng đã giúp đào tạo du lịch Việt Nam có được hệ thống tương đối rõ ràng, ổn định và tiệm cận tiêu chuẩn quốc tế hơn.
Ngày nay, khi du lịch đang bước vào giai đoạn chuyển đổi mạnh mẽ với nhiều yêu cầu mới. Từ chuyển đổi số, du lịch thông minh, du lịch xanh đến hội nhập quốc tế, các giáo trình và tư duy mà GS.TS Nguyễn Văn Đính đặt nền móng nhiều năm trước vẫn được sử dụng và phát triển tiếp.
Có lẽ, đóng góp lớn nhất của ông chính là tính bền bỉ: sự kiên trì làm đúng những điều cần làm, ngay cả khi chúng không tạo nên sự chú ý. Một sự nghiệp lặng lẽ, nhưng bền chắc như chính phong cách giản dị của người thầy đã dành cả đời cho tri thức du lịch.
