Ở Việt Nam, một tầm nhìn đột phá đang dần thành hình, nơi Giáo sư Chung Hoàng Chương và KOL Hoa hậu Bảo Ngọc cùng chung tay thắp lên ngọn lửa "Du lịch xanh, tư duy địa phương", trao quyền cho thế hệ trẻ và cộng đồng nhằm kiến tạo một nền kinh tế du lịch bền vững.
Mối đe dọa biến đổi khí hậu: Kêu gọi hành động khẩn cấp
Việt Nam, với đường bờ biển dài và địa hình đa dạng, đang đối mặt với nguy cơ biến đổi khí hậu nghiêm trọng. Các chuyên gia ước tính, nếu không có các biện pháp thích ứng phù hợp, đất nước có thể mất đến 12,5% GDP vào năm 2050. Đây không chỉ là mối đe dọa đối với nền kinh tế nói chung mà còn trực tiếp đe dọa sự tồn vong của ngành du lịch, một ngành nhạy cảm bậc nhất với những thay đổi của môi trường.
Trên phạm vi toàn cầu, bức tranh cũng không mấy sáng sủa. Báo cáo của Liên Hợp Quốc cho thấy GDP toàn cầu có thể giảm tới 50% trong giai đoạn 2070-2090 nếu chúng ta không hành động quyết liệt. Rõ ràng, việc tìm kiếm một mô hình du lịch mới, thân thiện với môi trường và có khả năng chống chịu là một yêu cầu cấp bách.
Du lịch cộng đồng: Lời giải cho bài toán bền vững
Tại phiên thảo luận trong chuỗi sự kiện TPHCM đăng cai Đại hội đồng Tổ chức Xúc tiến Du lịch các Thành phố toàn cầu (TPO) lần thứ 12 diễn ra 3-6/9 vừa qua. Giáo sư Chung Hoàng Chương, chuyên gia về du lịch bền vững dựa vào cộng đồng ở Đồng bằng sông Cửu Long, đã đưa ra một lời giải mang tính đột phá: Du lịch dựa vào cộng đồng (CBT - Community-Based Tourism).
"CBT không chỉ là một mô hình du lịch, mà còn là một triết lý phát triển," Giáo sư Chung Hoàng Chương khẳng định. "Nó đặt cộng đồng địa phương vào vị trí trung tâm, cho phép họ tự quản lý hoạt động du lịch, đảm bảo lợi ích kinh tế được giữ lại và tái đầu tư vào chính cộng đồng."
Minh chứng sống động nhất cho thành công của CBT là dự án Cồn Chim. Đây là một ví dụ điển hình về cách một dự án du lịch cộng đồng nhỏ bé đã giúp hồi sinh nền kinh tế địa phương, tạo ra sinh kế bền vững và được vinh danh bằng Giải thưởng Du lịch Cộng đồng ASEAN. Giáo sư Chung Hoàng Chương đã phân tích sâu sắc những thách thức và giải pháp thực tiễn, nhấn mạnh tính khả thi và bền vững của mô hình này.
Thế hệ trẻ: Động lực kiến tạo tương lai du lịch xanh
Nếu CBT là "cái khung" bền vững, thế hệ trẻ chính là "linh hồn" thổi bừng sức sống cho nó. KOL, Hoa hậu Bảo Ngọc, người sáng lập Gen Zero - một tổ chức phi lợi nhuận trao quyền cho thanh niên Việt Nam trong chính sách khí hậu, đã làm nổi bật vai trò không thể thiếu của Gen Z trong việc định hình lại ngành du lịch.
"Thế hệ chúng tôi không chỉ tìm kiếm những chuyến đi giải trí; chúng tôi khao khát những trải nghiệm chân thực, có ý nghĩa xã hội và để lại tác động tích cực," Bảo Ngọc chia sẻ. Báo cáo Du lịch & Bền vững năm 2024 chỉ ra rằng 96% du khách mong muốn du lịch bền vững. Đáng chú ý, 21,1% dân số Việt Nam là thanh niên, và 70% du khách đến các điểm đến mới, ít được biết đến là những người trẻ tuổi. Đây là một cơ hội vàng để khai thác nhu cầu khổng lồ này.
Đặc biệt, Bảo Ngọc nhấn mạnh cách giới trẻ đang tận dụng các nền tảng kỹ thuật số và mạng xã hội để quảng bá các doanh nghiệp địa phương, các dự án cộng đồng và lan tỏa thông điệp về du lịch bền vững trên quy mô toàn cầu. Họ không chỉ là du khách, mà còn là những người kể chuyện, những nhà vận động và những người tạo ra sự thay đổi.
Từ ý tưởng đến hành động: Các khuyến nghị cho TPO
Để biến tầm nhìn này thành hiện thực, các diễn giả đã đưa ra ba khuyến nghị chiến lược dành cho Tổ chức Xúc tiến Du lịch Thành phố Châu Á - Thái Bình Dương (TPO):
Ở mạng lưới Du lịch Cộng đồng Xanh, tham luận đề xuất thiết lập một mạng lưới học hỏi chéo giữa các dự án CBT, giúp giảm thời gian và chi phí phát triển.
Thí điểm các sáng kiến tài chính carbon để thưởng cho các hoạt động thân thiện với môi trường, biến "xanh" thành "vàng". Các ví dụ như dự án Favelas ở Rio de Janeiro (tạo ra hàng triệu đô la từ tín chỉ carbon) hay Công viên Quốc gia Bwindi Impenetrable ở Uganda (40% doanh thu du lịch hỗ trợ cộng đồng và bảo tồn rừng) chứng minh tính khả thi của mô hình này.
Với nền tảng "Chân trời Xanh TPO", tham luận đề xuất xây dựng một trung tâm kỹ thuật số toàn diện, kết nối các nhà cung cấp dịch vụ, cộng đồng và du khách. Nền tảng này không chỉ giúp 100% các dự án CBT của TPO có hồ sơ kỹ thuật số mà còn thu thập dữ liệu giá trị từ hơn 500.000 đánh giá của du khách, từ đó đưa ra các chính sách và chiến lược tiếp thị tối ưu.
Và cuối cùng là trao quyền cho giới trẻ như những nhà lãnh đạo. Trong đó việc hợp tác với các tổ chức địa phương để đào tạo hơn 500 nhà lãnh đạo trẻ trong 3 năm tới về kiến thức CBT và kỹ năng quản lý dự án. Những người trẻ này sẽ là lực lượng tiên phong thực hiện Kế hoạch Hành động Quốc gia và đưa tiếng nói của cộng đồng lên tầm quốc tế tại các sự kiện như COP30, định hình tương lai của du lịch bền vững.
Du lịch xanh, tư duy địa phương không chỉ là một xu hướng mà còn là một chiến lược sống còn cho ngành du lịch Việt Nam và toàn cầu. Với sự kết hợp giữa kiến thức chuyên sâu của Giáo sư Chung Hoàng Chương và tinh thần nhiệt huyết, sáng tạo của KOL, Hoa hậu Bảo Ngọc cùng thế hệ trẻ về một tương lai nơi du lịch không chỉ mang lại niềm vui khám phá mà còn góp phần vào sự thịnh vượng của cộng đồng và sự bền vững của hành tinh. Đây là lúc để biến tầm nhìn "xanh" thành hành động cụ thể, tạo ra những giá trị "vàng" cho tất cả.
