Quảng Trị sở hữu vị trí địa kinh tế-chính trị đặc biệt quan trọng, là giao điểm của hai trục kinh tế Bắc-Nam và Đông-Tây, với hạ tầng giao thông thuận lợi, có các tuyến giao thông huyết mạch quốc gia như đường bộ, đường sắt, đường thủy, cảng biển và cảng hàng không. Vị trí này không chỉ kết nối nội địa mà còn nâng cao khả năng hội nhập quốc tế, mở ra cơ hội phát triển thương mại, logistics và công nghiệp.
Quảng Trị có 409km đường biên giới với Lào và hơn 191km đường bờ biển tiếp giáp Biển Đông, đồng thời nằm tại “nút thắt” Hành lang Kinh tế Đông-Tây (EWEC), kết nối Myanmar, Thái Lan, Lào với biển qua các cửa khẩu quốc tế Lao Bảo, La Lay và Cha Lo. Đây là trục huyết mạch xuyên Á, giúp rút ngắn khoảng cách xuất khẩu từ tiểu vùng sông Mê Kông ra đại dương, giảm chi phí vận tải, tăng tốc độ lưu thông hàng hóa và nâng cao hiệu quả thương mại khu vực.
Một góc nhìn Thành Cổ Quảng Trị
Thực tế, trước sáp nhập, tỉnh Quảng Trị (cũ) đã tập trung nguồn lực để phát triển vùng ven biển thành khu vực kinh tế năng động, làm động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của tỉnh. Trong đó, lấy Khu Kinh tế Đông Nam Quảng Trị làm hạt nhân, phát triển công nghiệp đa ngành; tăng cường thu hút đầu tư xây dựng cụm cảng nước sâu Mỹ Thủy; nâng cấp cảng Cửa Việt để khai thác lợi thế về dịch vụ cảng, vận tải biển và các dịch vụ liên quan. Tỉnh cũng phát triển hợp lý các ngành sửa chữa đóng tàu, công nghiệp phụ trợ; chú trọng phát triển du lịch, dịch vụ biển, đảo trở thành một trong những ngành kinh tế chủ lực với việc tập trung nguồn lực cho đầu tư phát triển hạ tầng du lịch đồng bộ, có trọng tâm, trọng điểm; khuyến khích, tạo điều kiện để các thành phần kinh tế tham gia phát triển du lịch sinh thái, thám hiểm khoa học, các khu du lịch nghỉ dưỡng biển cao cấp vùng ven biển Cửa Việt, Cửa Tùng và đảo Cồn Cỏ.
Đồng thời xây dựng, phát triển và đa dạng hóa các sản phẩm, chuỗi sản phẩm, thương hiệu du lịch biển địa phương trên cơ sở bảo tồn đa dạng sinh học, phát huy giá trị văn hóa, lịch sử đặc sắc của các vùng, miền, kết nối với các tuyến du lịch trên Hành lang kinh tế Đông-Tây. Ngành thủy sản ven biển cũng chuyển mạnh từ nuôi trồng, khai thác hải sản theo phương thức truyền thống sang công nghiệp, ứng dụng công nghệ cao…
Phong Nha-Kẻ Bàng được mệnh danh là “Vương quốc hang động”
Tỉnh Quảng Bình (cũ) đã tập trung phát triển bền vững kinh tế biển, trọng tâm là phát triển mạnh các ngành kinh tế biển như: Du lịch, dịch vụ biển; công nghiệp ven biển; nuôi trồng, khai thác thủy sản, hậu cần nghề cá; năng lượng tái tạo, kinh tế hàng hải và các ngành kinh tế biển mới. Xác định du lịch là ngành kinh tế mũi nhọn, trong đó du lịch biển là động lực tăng trưởng chính, tỉnh đã quan tâm và tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất để các nhà đầu tư triển khai thực hiện các dự án phát triển du lịch, đặc biệt là các dự án trọng điểm du lịch vùng ven biển.
Tỉnh đã đầu tư xây dựng tuyến đường ven biển kéo dài 86km (thuộc dự án Đường ven biển và cầu Nhật Lệ 3), cùng với những dự án hạ tầng quan trọng nhằm thu hút đầu tư vào các dự án du lịch nghỉ dưỡng cao cấp và đô thị ven biển trên địa bàn tỉnh. Các dự án trọng điểm về du lịch biển đã và đang được đầu tư, như: Trung tâm thương mại Vincom, khách sạn Melia-Vinpearl; khu đô thị du lịch quốc tế Regal Legend...
Nhiệm kỳ 2025-2030, tỉnh Quảng Trị xác định mục tiêu trở thành cực tăng trưởng mới trong khu vực miền Trung; phương châm đại hội là "Đoàn kết-Dân chủ-Kỷ cương-Đột phá-Phát triển".
Nhấn mạnh Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ I là sự kiện chính trị có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, để lại dấu ấn không chỉ với Đảng bộ và Nhân dân Quảng Trị mà còn với Trung ương và bạn bè cả nước, Bí thư Tỉnh ủy Lê Ngọc Quang đề nghị các cơ quan, đơn vị, các thành viên Tiểu ban Tổ chức phục vụ Đại hội nêu cao tinh thần trách nhiệm, phối hợp chặt chẽ, thực hiện phương châm “trang trọng, chu đáo, an toàn, tiết kiệm, hiệu quả”, góp phần vào thành công của đại hội.
Hiện nay, dự thảo báo cáo chính trị đang được tiếp tục lấy ý kiến góp ý của cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân. Dự thảo báo cáo chính trị xác định 5 nhiệm vụ trọng tâm, 3 khâu đột phá và 4 giải pháp chủ yếu. 4 trụ cột kinh tế được xác định, gồm: Công nghiệp năng lượng, dịch vụ logistic, du lịch và nông nghiệp xanh.
Kinh tế biển, không gian phát triển mới
Lợi thế địa kinh tế đặc biệt cùng bề dày lịch sử, văn hóa đã tạo nền tảng vững chắc cho phát triển. Quan trọng hơn, tỉnh đã xác định tầm nhìn chiến lược rõ ràng, xây dựng bốn trụ cột kinh tế để bứt phá: Năng lượng, nông nghiệp, du lịch và kinh tế biển.
Cảng Hòn La đã và đang góp phần quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội tỉnh
Trên dải đất Quảng Trị, từ đại ngàn Trường Sơn đến ven biển Lệ Thủy, Quảng Ninh, những “cánh đồng điện gió” đang hiện hữu với 21 dự án điện gió có tổng công suất gần 1.000MW đã và đang vận hành. Không chỉ dừng lại ở điện gió, Quảng Trị thu hút sự chú ý bằng dự án điện khí LNG Hải Lăng, công suất 1.500MW, vốn đầu tư hơn 2 tỉ USD, một trong những dự án năng lượng quy mô lớn hàng đầu miền Trung, khẳng định sức hút của tỉnh đối với các tập đoàn quốc tế.
Bên cạnh đó, Nhiệt điện Quảng Trạch 1 khi hoàn thành sẽ cung cấp khoảng 8,4 tỉ kWh/năm, góp phần quan trọng bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia. Khi các dự án lần lượt hòa vào lưới điện quốc gia, Quảng Trị đang tiến gần hơn đến mục tiêu trở thành trung tâm năng lượng mới của miền Trung.
Tầm nhìn không chỉ dừng ở sản xuất điện. Khi năng lượng xanh kết nối cùng công nghiệp phụ trợ, logistics, dịch vụ cảng biển, một hệ sinh thái kinh tế năng lượng hiện đại sẽ được hình thành. Đó là con đường để Quảng Trị khẳng định vị trí của mình trên bản đồ năng lượng quốc gia, đồng thời vươn ra khu vực và thế giới. Hiện nay, năng lượng tái tạo với 1.459,8 MW công suất vận hành không chỉ đảm bảo an ninh năng lượng, mà còn tạo việc làm, tăng thu ngân sách, góp phần hiện thực hóa khát vọng phát triển bền vững của vùng đất này.
Nông nghiệp được xác định là bệ đỡ bền vững để hướng tới tăng trưởng xanh. Nhắc đến Quảng Trị là nhớ ngay đến các sản phẩm nông nghiệp nức tiếng gần xa như: Hồ tiêu Cùa, Lệ Thủy; cà phê Khe Sanh thơm nồng; cao su Vĩnh Linh, Gio Linh, Cam Lộ bạt ngàn xanh thẳm. Là lúa gạo Lệ Thủy, Triệu Phong, Hải Lăng, gạo sạch Mai Hóa dẻo thơm; là mật ong Minh Hóa ngọt lành, măng khô rừng Cà Ròong mộc mạc; là nguồn thủy hải sản dồi dào từ sông Gianh, Nhật Lệ đến Cửa Việt, Cồn Cỏ.
Bước vào nhịp phát triển mới, Quảng Trị không chỉ giữ gìn nông nghiệp truyền thống mà còn định hướng mạnh mẽ tới nông nghiệp công nghệ cao, hữu cơ, gắn với chế biến sâu. Từ hồ tiêu đến cao su, từ gỗ rừng trồng đến nông sản đặc trưng, nhiều doanh nghiệp đã xây dựng chuỗi liên kết sản xuất - chế biến, mở ra cơ hội gia tăng giá trị thay vì chỉ xuất thô. Cùng với đó, các mô hình nông nghiệp xanh, nông nghiệp thông minh ứng dụng công nghệ số dần xuất hiện.
Đặc biệt, Quảng Trị đang khẳng định vị thế tiên phong khi phát triển thị trường tín chỉ carbon từ rừng và thảm cỏ biển, đáp ứng các cam kết giảm phát thải và thúc đẩy kinh tế xanh. Đây là cam kết mạnh mẽ cho một nền nông nghiệp không chỉ hiện đại, hiệu quả mà còn bền vững và thân thiện với môi trường.
Nếu năng lượng là khâu đột phá, nông nghiệp là bệ đỡ, thì du lịch chính là mũi nhọn để Quảng Trị vươn mình hội nhập, mở rộng cánh cửa ra khu vực và thế giới.
Đôi bờ cầu Hiền Lương - Bến Hải đã trở thành một Di tích Quốc gia đặc biệt
Quảng Trị được thiên nhiên ban tặng những danh lam thắng cảnh tuyệt đẹp. Ở phía Tây là hang Sơn Đoòng kỳ vĩ và Phong Nha-Kẻ Bàng, hai lần được UNESCO vinh danh là di sản thiên nhiên thế giới-điểm hẹn của những bước chân khám phá toàn cầu. Ở phía Đông, bờ biển Nhật Lệ, Cửa Việt, Cửa Tùng trải dài cát trắng, sóng xanh; xa khơi là đảo Cồn Cỏ nguyên sơ, giàu tiềm năng cho du lịch sinh thái biển đảo. Ở trung tâm, Hiền Lương-Bến Hải, Thành Cổ Quảng Trị… lắng đọng ký ức lịch sử, nơi máu xương của hàng vạn anh hùng đã hóa thành giá trị tinh thần bất diệt, trở thành điểm đến văn hóa-tâm linh của hàng triệu du khách. Sức hấp dẫn của Quảng Trị không chỉ đến từ thiên nhiên và lịch sử, mà còn ở con người hiền hòa, mến khách.
Tất cả hội tụ để hình thành hệ sản phẩm du lịch phong phú: Từ du lịch lịch sử, sinh thái rừng, biển, nghỉ dưỡng, thể thao mạo hiểm, đến du lịch cộng đồng gắn với trải nghiệm văn hóa. Với tiềm năng đó, du lịch Quảng Trị được xác định là mũi nhọn, không chỉ mang lại giá trị kinh tế mà còn lan tỏa hình ảnh một vùng đất kiên cường, thân thiện, đầy sức sống, một điểm đến hấp dẫn trên bản đồ du lịch Việt Nam và thế giới.
