Trường Trung học Phổ thông Chuyên Quốc Học Huế thường được gọi tắt là Quốc Học Huế, là một trong những ngôi trường có lịch sử lâu đời và danh tiếng bậc nhất tại Việt Nam. Trường được thành lập vào ngày 23/10/1896 bởi chính quyền Pháp tại Đông Dương. Ban đầu, trường được xây dựng nhằm đào tạo những nhân tài cho bộ máy cai trị của thực dân Pháp.
Trường Quốc Học Huế không chỉ nổi tiếng với chất lượng giáo dục mà còn là cái nôi của phong trào yêu nước và cách mạng. Nhiều học sinh của trường đã tham gia vào các cuộc biểu tình, đấu tranh chống lại chính quyền thực dân Pháp.
Sau Cách mạng tháng Tám năm 1945, Quốc Học Huế tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong hệ thống giáo dục của Việt Nam. Trường đã trải qua nhiều lần thay đổi về tổ chức và chương trình giảng dạy để phù hợp với tình hình đất nước. Trong giai đoạn kháng chiến chống Mỹ, nhiều học sinh của trường đã tình nguyện lên đường chiến đấu bảo vệ Tổ quốc.
Nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh từng theo học
Một trong những học sinh nổi tiếng nhất của Quốc Học Huế chính là Nguyễn Tất Thành, người sau này trở thành Chủ tịch Hồ Chí Minh. Nguyễn Tất Thành học tại Quốc Học từ năm 1908 đến năm 1909. Tại đây, Người đã tiếp xúc với nhiều tư tưởng tiến bộ và phong trào yêu nước, góp phần hình thành lý tưởng cách mạng sau này.
Năm 1975, miền Nam hoàn toàn giải phóng, đất nước được độc lập và thống nhất, Trường THPT Quốc Học thực sự trở thành một ngôi trường xã hội chủ nghĩa. Đây là nơi thu hút và đào tạo học sinh tài năng của Thừa Thiên Huế, góp phần quan trọng trong việc đào tạo nhân tài cho đất nước.
Năm 1990, nhân kỷ niệm 100 năm ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh, để tưởng nhớ đến người học trò xuất sắc của trường, Bảo tàng Hồ Chí Minh Thừa Thiên Huế cùng với Trường Quốc Học đã xây dựng tượng Nguyễn Tất Thành ngay tại vị trí trung tâm của trường. Trường Quốc Học tự hào đã góp phần bồi đắp nên một nhân cách lớn, một bản lĩnh lớn, một lãnh tụ thiên tài của dân tộc: Hồ Chí Minh.
Di tích Trường Quốc Học được Bộ Văn hóa Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) công nhận là Di tích Lịch sử cấp Quốc gia vào ngày 26/3/1990 và được Thủ tướng Chính phủ bấy giờ xếp hạng di tích cấp Quốc gia đặc biệt vào ngày 31/12/2020.
Kiến trúc cổ kính trăm năm tuổi
Quốc Học Huế nằm tại số 12 đường Lê Lợi, phường Vĩnh Ninh, thành phố Huế, ngay bên bờ sông Hương thơ mộng. Khuôn viên trường rộng lớn với các dãy nhà học được xây dựng theo phong cách kiến trúc Pháp cổ kính, kết hợp hài hòa với không gian xanh mát của cây cối và vườn hoa.
Trường THPT Quốc Học Huế không chỉ nổi tiếng về bề dày lịch sử và thành tích đào tạo mà còn được biết đến với kiến trúc đặc sắc. Cổng chính của trường có kiến trúc đơn giản nhưng bề thế, với dòng chữ "Trường Quốc Học" nổi bật, chào đón học sinh và khách tham quan. Bên trong cổng, một lối đi rợp bóng cây dẫn vào khu vực sân trường và các dãy lớp học.
Ngôi trường này nổi bật với các tòa nhà chính được xây dựng theo phong cách kiến trúc Pháp cổ điển. Các dãy nhà học có tường màu đỏ gạch đặc trưng, mái ngói uốn cong mềm mại, cửa sổ hình vòm lớn, và các chi tiết trang trí tinh xảo. Những hành lang rộng rãi với các cột trụ vững chắc tạo nên một không gian thoáng đãng và trang nghiêm.
Khuôn viên trường được phủ xanh bởi hàng loạt cây cổ thụ và vườn hoa, tạo nên một không gian yên bình và tươi mát. Các cây phượng vĩ, bằng lăng nở rực rỡ mỗi khi hè về, mang lại sắc màu tươi thắm cho ngôi trường.
Vào mùa hè, khi học sinh đã kết thúc năm học và trở về nhà, sân trường Quốc Học Huế trở nên vắng vẻ và tĩnh lặng. Các băng ghế dài dưới bóng cây trống trải, không còn những nhóm học sinh ngồi trò chuyện hay ôn bài.
Mùa hè cũng là mùa hoa phượng vĩ nở rộ, phủ kín một màu đỏ trên sân trường. Những cánh hoa rơi đầy trên lối đi, tạo nên một khung cảnh lãng mạn và hoài niệm. Âm thanh của ve kêu râm ran trong các tán cây cổ thụ, gợi lên những kỷ niệm học trò thân thương. Tiếng ve như một bản nhạc mùa hè không lời, gắn liền với hình ảnh của ngôi trường.
Trong mùa hè, dù không còn sự náo nhiệt của học sinh, Trường Quốc Học Huế vẫn giữ được vẻ đẹp cổ kính và yên bình. Không gian tĩnh lặng của trường vào mùa này mang lại cảm giác thư thái và là dịp để mọi người chiêm nghiệm về lịch sử và những giá trị mà ngôi trường này đã và đang gìn giữ.
Trường Quốc Học Huế là một niềm tự hào của người dân Huế nói riêng và Việt Nam nói chung. Với bề dày lịch sử và thành tích xuất sắc, trường tiếp tục là nơi ươm mầm những tài năng, góp phần vào sự phát triển của đất nước trong nhiều lĩnh vực.
