Người dân là chủ thể của quá trình làm du lịch
Phát biểu khai mạc tọa đàm, ông Trần Trung Hiếu, Phó giám đốc Sở Du lịch Hà Nội nhấn mạnh: trong bối cảnh ngành du lịch Việt Nam đang chuyển mình mạnh mẽ theo hướng xanh, bền vững và sáng tạo, việc tăng cường liên kết phát triển và đa dạng hóa sản phẩm không chỉ là xu thế, mà là yêu cầu tất yếu để nâng cao năng lực cạnh tranh và giá trị kinh tế cho Thủ đô.
Trong 9 tháng đầu năm 2025, Hà Nội đón 25,94 triệu lượt khách, tăng 23,2% so với cùng kỳ năm 2024, trong đó có 5,47 triệu lượt khách quốc tế, tăng 24,4%; tổng thu đạt hơn 98.290 tỷ đồng, tăng 20,6%.
Những năm gần đây, Hà Nội đã và đang hình thành hệ thống sản phẩm du lịch ngày càng phong phú: du lịch văn hóa, du lịch làng nghề, du lịch cộng đồng, du lịch nông nghiệp, du lịch sinh thái nông thôn... tại nhiều địa phương như: Phúc Thọ, Đại Thanh, Ngọc Hồi, Hồng Vân, Chuyên Mỹ, Ô Diên, Ba Vì hay Phù Đổng.
Theo Phó giám đốc Sở Du lịch Hà Nội, điều Hà Nội hướng tới là chuyển từ tăng trưởng về lượng sang phát triển về chất, từ du lịch đại trà sang du lịch có bản sắc, nơi mỗi du khách không chỉ đến mà còn muốn quay trở lại.
Chia sẻ về phát triển du lịch, ông Kiều Trọng Sỹ, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Phúc Thọ cho biết, địa phương đang nỗ lực phát huy lợi thế sẵn có để xây dựng sản phẩm du lịch đặc trưng, gắn kết giữa giá trị văn hóa, lịch sử, làng nghề truyền thống và cảnh quan nông thôn. Phúc Thọ hiện có 40 trong tổng số 73 di tích được xếp hạng, gồm 1 di tích quốc gia đặc biệt là đình Tường Phiêu, 10 di tích cấp quốc gia, cùng 29 di tích cấp Thành phố. Lễ hội truyền thống đình Tường Phiêu được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, tạo thành điểm nhấn tâm linh, gắn liền với hành trình trải nghiệm di sản văn hóa xứ Đoài.
Theo Chủ tịch UBND xã Phúc Thọ, xã đang phối hợp với Sở Du lịch Hà Nội triển khai sản phẩm du lịch nông thôn “Sắc hoa Tường Phiêu”, hướng đến kết hợp du lịch tâm linh, du lịch sinh thái và du lịch trải nghiệm nông nghiệp. Địa phương cũng đã xây dựng hồ sơ đề nghị công nhận Điểm du lịch nông thôn Tích Giang là điểm du lịch cấp Thành phố, đồng thời mở rộng kết nối với các di tích, làng nghề lân cận để hình thành chuỗi giá trị du lịch liên kết vùng.
Chủ tịch UBND xã Phúc Thọ khẳng định, với những lợi thế về cảnh quan, di tích và nghề trồng hoa - cây cảnh, Phúc Thọ có điều kiện thuận lợi để phát triển du lịch sinh thái gắn với du lịch tâm linh và trải nghiệm nông nghiệp. Đây là hướng đi phù hợp với xu thế, vừa góp phần bảo tồn văn hóa, vừa tạo sinh kế bền vững cho người dân.
Tại tọa đàm, từ góc độ hoạch định chính sách, TS. Nguyễn Anh Tuấn, Viện trưởng Viện Kinh tế Du lịch (Hiệp hội Du lịch Việt Nam) cho rằng Hà Nội đang đứng trước cơ hội vàng để định hình lại cấu trúc sản phẩm du lịch theo hướng đa dạng và chuyên biệt. Mỗi khu vực, mỗi tuyến điểm cần được nhìn nhận như một mảnh ghép có bản sắc riêng, góp phần tạo nên bức tranh du lịch tổng thể của Thủ đô.
“Hà Nội không chỉ cần những sản phẩm mang tính biểu tượng, mà còn cần những sản phẩm mang lại cảm xúc - thứ gắn kết du khách với con người và văn hóa nơi đây”, TS. Nguyễn Anh Tuấn nói.
Đó cũng là lý do Sở Du lịch Hà Nội đặt trọng tâm vào mô hình hợp tác “chính quyền - doanh nghiệp - cộng đồng” trong việc hình thành các chuỗi sản phẩm, từ trung tâm nội đô đến vùng ven, từ làng nghề, nông nghiệp sinh thái đến không gian sáng tạo. Bởi chỉ khi người dân trở thành chủ thể của quá trình làm du lịch, du lịch mới thực sự bền vững.
“Đánh thức” di sản bằng tư duy sáng tạo và chuyển đổi số
Nếu liên kết là “xương sống”, thì sáng tạo sản phẩm chính là “trái tim” của du lịch Thủ đô. TS. Nguyễn Anh Tuấn cho rằng Hà Nội có đủ nền tảng để phát triển 5 hướng sản phẩm chủ lực: du lịch di sản - văn hóa - làng nghề; du lịch sinh thái - nông nghiệp - chữa lành; du lịch MICE và sự kiện; du lịch ẩm thực - mua sắm - kinh tế đêm; cùng du lịch thông minh dựa trên công nghệ số.
Không dừng lại ở việc “bán cảnh”, Hà Nội đang “bán trải nghiệm”, “bán cảm xúc” và giá trị văn hóa. Từ một di tích cổ, một con phố hay một quán cà phê nhỏ, đều có thể trở thành không gian kể chuyện. Công nghệ thực tế ảo, ánh sáng nghệ thuật, dữ liệu số đang giúp di sản Hà Nội bước vào thời đại mới - nơi quá khứ sống động trong từng cú chạm.
Ở góc độ quy hoạch và bảo tồn, TS.KTS. Nguyễn Thu Hạnh, Chủ tịch Liên hiệp Khoa học Phát triển Du lịch bền vững (STDe), cho rằng di sản Hà Nội là nguồn lực khổng lồ nhưng cần được “đánh thức” bằng tư duy sáng tạo. “Chúng ta không thể giữ di sản bằng cách đóng khung nó trong quá khứ. Cần tạo điều kiện để di sản được “sống” - để người dân được tham gia, được kể lại câu chuyện quê hương bằng chính ngôn ngữ của họ.”
Tư duy ấy đã được minh chứng tại nhiều điểm đến như Bát Tràng, Đường Lâm, Hương Sơn, nơi cộng đồng không chỉ là người giữ gìn mà còn là người làm du lịch. Du khách đến không chỉ để chiêm ngưỡng mà còn để chạm vào, trải nghiệm, và cảm nhận văn hóa bằng tất cả giác quan.
TS. Vũ Văn Tuyên, Giám đốc Travelogy Việt Nam, bổ sung góc nhìn doanh nghiệp: “Mỗi sản phẩm du lịch chỉ thực sự thành công khi các yếu tố điểm đến, dịch vụ, cộng đồng và truyền thông vận hành đồng bộ như một cơ thể sống”. Ông Tuyên ví von, doanh nghiệp là “trục xoay” trong hệ sinh thái ấy, gắn kết mọi mắt xích để tạo nên giá trị trải nghiệm liền mạch cho du khách.
Nhờ sự năng động của khối doanh nghiệp, Hà Nội đã xuất hiện những mô hình sáng tạo đáng chú ý: tour “Một ngày làm nghệ nhân Bát Tràng”, tuyến “Con đường di sản Nam Thăng Long”, chương trình “du lịch chữa lành - tịnh tâm - dưỡng tuệ” tại Ba Vì hay các không gian ẩm thực đêm Hồ Tây. Mỗi sản phẩm là một nỗ lực đưa văn hóa, thiên nhiên và con người vào chung một câu chuyện, nơi truyền thống và hiện đại giao hòa.
Đặc biệt, tại tọa đàm, ông Phùng Quang Thắng, Chủ tịch Liên chi hội Du lịch Xanh Việt Nam (Hiệp hội Du lịch Việt Nam) chia sẻ mô hình chuyển đổi số ứng dụng công nghệ, đổi mới tư duy phát triển du lịch theo ví dụ thực tiễn từ khâu thiết kế sản phẩm, quảng bá đến kết nối vùng.
Ông Phùng Quang Thắng cũng nhấn mạnh tiềm năng của việc ứng dụng dữ liệu lớn (Big Data), trí tuệ nhân tạo (AI), thực tế ảo và tăng cường (VR/AR) hay bản đồ GIS trong nhận diện xu hướng thị trường, tối ưu hóa hành trình và kể lại câu chuyện di sản của mỗi địa phương một cách hấp dẫn hơn. Một ví dụ điển hình là ứng dụng thuyết minh tự động bằng 15 ngôn ngữ đang triển khai tại làng Tường Phiêu (Phúc Thọ, Hà Nội), giúp du khách hiểu sâu hơn về văn hóa địa phương và người dân tự tin tham gia vào hoạt động du lịch.
Theo Chủ tịch Liên chi hội Du lịch Xanh Việt Nam, khi mạng lưới liên kết số giữa các địa phương được hình thành, những tuyến du lịch thông minh và bền vững sẽ ra đời - nơi du khách không chỉ di chuyển bằng bản đồ, mà còn được dẫn lối bằng những câu chuyện văn hóa và trải nghiệm sống động.
Tại tọa đàm, ông Hà Văn Siêu, Phó cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam, đánh giá cao nỗ lực của Sở Du lịch Hà Nội và xã Phúc Thọ trong việc tổ chức diễn đàn liên kết phát triển sản phẩm du lịch. Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam mong muốn các doanh nghiệp du lịch trên địa bàn Thủ đô sẽ tăng cường liên kết, hợp tác với chính quyền, cơ quan quản lý nhà nước và người dân để tạo ra nhiều tour, tuyến, sản phẩm du lịch hấp dẫn cho ngành kinh tế xanh Hà Nội.
Phó cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam nhấn mạnh, Hà Nội là trung tâm chính trị - hành chính quốc gia, đồng thời là điểm đến hấp dẫn hàng đầu Việt Nam, sở hữu hệ thống di sản, làng nghề, ẩm thực, cảnh quan đô thị phong phú, có đủ điều kiện để trở thành trung tâm du lịch xanh, bền vững và sáng tạo của cả nước.
Tiếp thu ý kiến của các chuyên gia, đại biểu, Phó Giám đốc Sở Du lịch Hà Nội Trần Trung Hiếu cho biết, Sở Du lịch Hà Nội sẽ tổng hợp, nghiên cứu, tham mưu Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội ban hành các cơ chế hỗ trợ, khuyến khích đầu tư phát triển sản phẩm du lịch đặc trưng của các địa phương; tổ chức các hoạt động xúc tiến quảng bá, xây dựng thương hiệu du lịch Hà Nội gắn với công nghiệp văn hóa và phát triển du lịch theo hướng xanh và bền vững; hỗ trợ, đôn đốc Liên Chi hội Du lịch Xanh Việt Nam, Hiệp hội Du lịch Hà Nội, Liên hiệp Khoa học Phát triển du lịch bền vững và các đơn vị liên quan thực hiện, cụ thể hóa các Biên bản thỏa thuận hợp tác ký kết.
Kết thúc tọa đàm, đại diện các xã Phúc Thọ, Đại Thanh, Ngọc Hồi, Hồng Vân, Chuyên Mỹ và Ô Diên cùng Hiệp hội Du lịch Hà Nội, Liên hiệp Khoa học Phát triển du lịch bền vững và Liên Chi hội Du lịch Xanh Việt Nam đã ký kết biên bản ghi nhớ hợp tác phát triển sản phẩm dịch vụ du lịch. Đây là bước cụ thể hóa mô hình hợp tác “ba nhà” gồm: chính quyền, doanh nghiệp, cộng đồng trong phát triển du lịch Thủ đô.
Công bố các sản phẩm du lịch mới Hà Nội 2025
Cùng ngày, tối 18/10, Sở Du lịch Hà Nội phối hợp với UBND xã Phúc Thọ tổ chức Lễ công bố các sản phẩm du lịch mới Hà Nội 2025 với chủ đề “Tinh hoa hội tụ”. Ba sản phẩm du lịch mới được Hà Nội giới thiệu mang đậm dấu ấn văn hóa và tinh thần sáng tạo của Thủ đô.
“Con đường Di sản Nam Thăng Long – Tinh hoa làng nghề Việt” mở ra hành trình kết nối các xã Đại Thanh, Hồng Vân, Ngọc Hồi, Chuyên Mỹ – nơi hội tụ những làng nghề trăm tuổi như Hạ Thái, Cựu, Ngâu, Phúc Am. Mỗi làng nghề là một lát cắt tinh tế của văn hóa Hà Nội, nơi bàn tay người thợ lưu giữ và thổi hồn sáng tạo vào từng sản phẩm.
“Con đường đạo học” tại xã Ô Diên dẫn du khách trở về với truyền thống hiếu học ngàn năm, tìm về không gian linh thiêng của Đền Văn Hiến – nơi tôn vinh Thái úy Tô Hiến Thành cùng các bậc hiền tài, biểu trưng cho cốt cách thanh lịch, nhân văn và trí tuệ của người Hà Nội.
Đặc biệt, “Sắc hoa Tường Phiêu” ở xã Phúc Thọ mang đến trải nghiệm du lịch nông thôn đầy thi vị. Giữa vùng quê ven sông Tích, những cánh đồng hoa và khu vườn cảnh rực rỡ tỏa sắc quanh đình cổ Tường Phiêu, tạo nên không gian giao hòa giữa thiên nhiên, di sản và con người – nơi hồn quê xưa vẫn thổn thức trong nhịp sống đương đại.
Ba hành trình, ba sắc thái khác nhau, nhưng cùng chung một tinh thần: bảo tồn giá trị truyền thống, khơi nguồn sáng tạo và kết nối di sản với đời sống hôm nay, thể hiện nỗ lực của Hà Nội trong hành trình làm mới sản phẩm và định hình bản sắc du lịch Thủ đô.
Phó Giám đốc Sở Du lịch Hà Nội Trần Trung Hiếu cho biết, Lễ công bố các sản phẩm du lịch mới Hà Nội năm 2025 không chỉ là dịp để giới thiệu, công bố những sản phẩm du lịch mới của Thủ đô, được hình thành từ quá trình sáng tạo, hợp tác giữa chính quyền, doanh nghiệp, cộng đồng, mà còn là dịp để tôn vinh giá trị văn hóa, di sản, con người Hà Nội, nơi hội tụ tinh hoa nghìn năm văn hiến và là Thành phố Sáng tạo của UNESCO trong lĩnh vực Thiết kế; góp phần thúc đẩy sự đổi mới, đa dạng hóa và nâng cao chất lượng sản phẩm du lịch trên địa bàn thành phố, đáp ứng xu hướng phát triển du lịch xanh, du lịch thông minh.
