Không chỉ đơn thuần là một món ăn, bún bò Huế từ lâu đã trở thành biểu tượng văn hóa ẩm thực gắn liền với đời sống sinh hoạt, tín ngưỡng và truyền thống của người dân xứ Huế. Tô bún nóng hổi với nước dùng đậm đà, thơm nức hương sả, mắm ruốc và các loại gia vị truyền thống là kết quả của hàng trăm năm tích lũy tri thức dân gian, được gìn giữ và lưu truyền qua nhiều thế hệ.
Món ăn này có mối liên hệ mật thiết với các làng nghề truyền thống như làng bún Vân Cù, làng giò chả Ô Sa – nơi cung cấp nguyên liệu chính cho các quán bún bò Huế chính hiệu. Không gian ẩm thực ấy không chỉ mang tính chất kinh tế mà còn là môi trường bảo tồn di sản văn hóa phi vật thể, nơi người dân vừa sinh sống, vừa làm nghề và truyền lại nghề.
Bún bò Huế cũng từng được nhiều chuyên gia ẩm thực quốc tế đánh giá cao. Năm 2014, cố đầu bếp lừng danh Anthony Bourdain giới thiệu món ăn này trên kênh truyền hình CNN và gọi đó là “món súp ngon nhất” ông từng nếm thử. Năm 2016, Tổ chức Kỷ lục châu Á đưa bún bò Huế vào Top 100 món ăn đạt giá trị châu Á. Năm 2023, trang ẩm thực quốc tế Taste Atlas xếp Huế vào Top 100 thành phố có ẩm thực ngon nhất thế giới, với bún bò Huế là một trong những “món nhất định phải thử”.
Phía sau sự trường tồn của món ăn này là những nghệ nhân ẩm thực tiêu biểu như nghệ nhân dân gian Mai Thị Trà, nghệ nhân nhân dân Hoàng Thị Như Huy, nghệ nhân nhân dân Tôn Nữ Thị Hà, nghệ nhân ưu tú Phan Tôn Gia Hiền… Với tay nghề điêu luyện, họ không chỉ giữ gìn công thức, kỹ thuật chế biến mà còn góp phần đưa bún bò Huế lên một tầm cao mới trong văn hóa ẩm thực Việt Nam.
Việc công nhận “Tri thức dân gian về Bún bò Huế” là Di sản văn hóa phi vật thể không chỉ là sự ghi nhận xứng đáng mà còn tạo nền tảng pháp lý quan trọng để Huế đẩy mạnh các hoạt động bảo tồn, truyền dạy và quảng bá di sản. Đây cũng là bước đệm cần thiết trong lộ trình đưa Huế trở thành Thành phố sáng tạo UNESCO trong lĩnh vực ẩm thực – một mục tiêu được chính quyền tỉnh Thừa Thiên Huế theo đuổi trong những năm gần đây.
Trong thời gian tới, Sở Văn hóa và Thể thao Thừa Thiên Huế sẽ phối hợp với các ngành, nghệ nhân và cộng đồng triển khai các chương trình đào tạo, truyền dạy, tôn vinh và quảng bá tri thức dân gian về bún bò Huế đến với người dân và du khách. Những hoạt động này không chỉ giúp di sản sống mãi trong đời sống cộng đồng mà còn góp phần đưa bún bò Huế trở thành biểu tượng văn hóa đại diện cho bản sắc Việt Nam trên trường quốc tế.
