Chiều 19/6, trong khuôn khổ Hội Báo Toàn quốc 2025 diễn ra tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia (Hà Nội), Diễn đàn Báo chí toàn quốc lần thứ 2 đã chính thức được diễn ra.
Tham dự diễn đàn có ông Lê Quốc Minh, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Phó trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam; ông Lê Hải Bình, Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, Thứ trưởng Thường trực Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch; bà Nguyễn Thị Sự, Phó Tổng Giám đốc Thông tấn xã Việt Nam; ông Phạm Anh Tuấn, Cục trưởng Cục Thông tin cơ sở và Thông tin đối ngoại (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch)... Ngoài ra, khoảng 1.000 đại biểu là lãnh đạo các cơ quan báo chí, nhà báo nổi tiếng, chuyên gia truyền thông và diễn giả tham gia 12 phiên họp của diễn đàn.
Các đại biểu tham dự khai mạc Diễn đàn (Ảnh: bvhttdl.gov.vn)
Phát biểu khai mạc Diễn đàn Báo chí toàn quốc lần thứ 2, ông Lê Quốc Minh - Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam nhấn mạnh: báo chí Việt Nam đang đứng trước ngưỡng chuyển đổi sâu sắc trong cách tiếp cận công chúng, mô hình vận hành và chiến lược phát triển nội dung. Trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo (AI) phát triển nhanh chóng, các nền tảng công nghệ thay đổi hành vi người dùng và dòng thông tin trở nên phân mảnh, vai trò của báo chí càng cần được xác định rõ hơn: không chỉ là người đưa tin, mà còn là lực lượng kiến tạo, kết nối và dẫn dắt.
Dẫn chứng từ Báo cáo Digital News Report 2025 của Viện Nghiên cứu Báo chí Reuters, ông Lê Quốc Minh chỉ ra hàng loạt thách thức mới: tỷ lệ người “né tránh tin tức” toàn cầu tiếp tục ở mức 40%; chỉ 9% người dùng chọn chatbot AI làm nơi kiểm chứng tin sai; 44% người trẻ từ 18–24 tuổi xem mạng xã hội là nguồn tin chính. Bên cạnh đó, AI ngày càng được dùng để sản xuất tin tức, tạo ra bản tin tóm tắt, video, thậm chí là giọng đọc và báo chí nhập vai… đã đặt ra vấn đề lớn về đạo đức, kiểm chứng và quyền lực nội dung.
Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam Lê Quốc Minh phát biểu khai mạc Diễn đàn (Ảnh: bvhttdl.gov.vn)
Theo ông Minh, báo chí không thể đứng ngoài cuộc. Việc ứng dụng AI vào quy trình làm báo là xu hướng tất yếu: từ tự động hóa sản xuất bản tin ngắn, kiểm tra chính tả, dịch thuật cho đến cá nhân hóa nội dung, hỗ trợ tương tác độc giả, phát hiện tin giả và phân tích dữ liệu lớn (big data) để tối ưu hóa lịch xuất bản. Tuy nhiên, ông khẳng định, công nghệ và AI chỉ là công cụ, con người vẫn là trung tâm định hướng, kiểm chứng, sáng tạo và chịu trách nhiệm nội dung.
Diễn đàn cũng đề cập đến những thay đổi chiến lược trong tổ chức tòa soạn. Mô hình “tòa soạn hội tụ” với sự liên thông giữa tin, ảnh, video, đồ họa và dữ liệu trên cùng một hạ tầng số là hướng đi được khuyến nghị. Song song, việc đào tạo và cập nhật kỹ năng số cho đội ngũ phóng viên, biên tập viên, từ sử dụng công cụ AI, kiểm chứng thông tin đến sản xuất nội dung đa phương tiện, là yêu cầu cấp thiết để báo chí duy trì sức cạnh tranh.
Về mặt kinh tế báo chí, ông Lê Quốc Minh nhấn mạnh cần đa dạng hóa nguồn thu. Không chỉ trông chờ vào quảng cáo truyền thống, các tòa soạn cần phát triển mô hình thu phí nội dung (premium/freemium), tổ chức sự kiện, hợp tác truyền thông, sản xuất nội dung cho mạng xã hội, tham gia thị trường truyền thông chính sách... Đồng thời, cần có các đề xuất cụ thể để hoàn thiện cơ chế hỗ trợ, như ưu đãi thuế VAT, thuế doanh nghiệp, thúc đẩy thị trường dịch vụ truyền thông có giá trị cộng đồng.
Quang cảnh khai mạc Diễn đàn (Ảnh: bvhttdl.gov.vn)
Tại diễn đàn, nhiều xu hướng được nêu bật: từ sự trỗi dậy của video ngắn, cá nhân hóa thông tin trên thiết bị đeo thông minh, đến sự phát triển của nhà sáng tạo nội dung cá nhân và tình trạng độc giả rời bỏ báo chí chính thống. Ông Minh cảnh báo nguy cơ “bị nhấn chìm trong sóng thần nội dung do AI tạo ra”, đồng thời khẳng định: “Chất lượng nội dung sẽ là yếu tố then chốt trong kỷ nguyên mới. Báo chí phải tập trung vào các sản phẩm có giá trị thật sự, khác biệt rõ rệt so với thông tin tổng hợp từ AI”.
Diễn đàn kết thúc bằng thông điệp rõ ràng: báo chí Việt Nam cần chủ động xây dựng chiến lược chuyển đổi số tổng thể, từ đánh giá hiện trạng, xác lập mục tiêu, xây dựng mô hình tổ chức đến phát triển nguồn thu. Trong một thế giới ngập tràn nội dung, điều giữ chân độc giả không còn chỉ là tốc độ, mà chính là sự tin cậy, chiều sâu và bản sắc của mỗi tờ báo.
