Phủ chính Tiên Hương thờ chính Thánh Mẫu Liễu Hạnh, vị Thánh Mẫu thần chủ của người Việt nằm trong quần thể di tích Phủ Dầy thuộc xã Kim Thái, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định được coi là trung tâm của tín ngưỡng thờ Mẫu. Hàng năm, Phủ chính Tiên Hương tổ chức Lễ hội Phủ Dầy để suy tôn, bày tỏ lòng biết ơn tới Thánh Mẫu và để người dân trong và ngoài tín ngưỡng về lễ Thánh, thăm quan quần thể di tích, lịch sử - văn hoá. Lễ hội Phủ Dầy nổi tiếng có quy mô lớn và được đánh giá là một trong bốn lễ hội lớn nhất cả nước. Lễ hội chia làm 2 phần trong đó các nghi lễ tâm linh trang trọng là phần hồn của lễ hội như Tế khai hội; Lễ rước nước “mộc dục” (tắm) tượng Thánh; Lễ chính hội (3-3 âm lịch); Lễ rước đuốc; Lễ rước Mẫu thỉnh kinh từ Phủ chính Tiên Hương lên chùa Tiên Hương; "Hoa trượng hội" (còn gọi là hội kéo chữ) cùng các hoạt động văn hoá truyền thống phong phú, đắc sắc: Khai hội; Kéo chữ; Thi hát chầu văn, đánh cờ người, múa lân, múa rồng, đấu võ, đấu vật, thổi cơm thi...
Để chuẩn bị cho lễ hội Phủ Dày 2023, Phủ chính Tiên Hương cùng một số đền đã chuẩn bị kỹ lưỡng các công tác tổ chức, các nội dung hoạt động trong lễ hội để tạo điều kiện cũng như đón tiếp chu đáo du khách về tham dự. Tạp chí Vietnam Traveller ghi nhận và giới thiệu 9 điều đặc biệt nhất của lễ hội Phủ Dầy năm 2023 để bạn đọc biết thêm về những nét hay của lễ hội này nhé.
Điều đặc biệt đầu tiên là “Mưa thuận gió hoà”, khi các vùng khác ở khu vực phía Bắc mưa rả rích hoặc lúc nắng lúc mưa thì tại khu vực xã Kim Thái trời quang mây tạnh, nắng rực rỡ, gió hiền hoà thuận lợi cho công tác chuẩn bị cũng như tổ chức khai mạc lễ hội. Sự kỳ diệu này kéo dài trong 10 ngày lễ hội diễn ra.
Điều đặc biệt thứ hai là sự tề tựu đông đủ của đại diện các đền các phủ từ Nam ra Bắc, từ nước ngoài về Việt Nam. Chưa năm nào số lượng các đền đăng ký tham dự nhiều như năm nay (hơn 200 đền) tăng gấp 3 lần so với những năm trước, điều này cho thấy sự đoàn kết trong cộng đồng tín ngưỡng đồng thời thể hiện lễ hội đón mừng tiệc Thánh Mẫu tại Phủ Dầy ngày càng quan trọng hơn.
Điều đặc biệt thứ ba là đoàn rước đăng long (rồng lửa) với số lượng người đăng ký tham gia đoàn rước hơn 1.000 người và hàng chục nghìn du khách thập phương đi cùng đoàn. Rước đăng long là nghi thức dùng hình tượng rồng lửa soi sáng để kiểm tra, dọn dẹp cung đường ngày hôm sau rước Mẫu lên chùa lễ Phật, điều này thể hiện sự hiếu kính, chu toàn của các con, các đệ tử với Đức Phật, với Thánh Mẫu.
Điều đặc biệt thứ tư trong nghi lễ rước Mẫu lên chùa lễ Phật, thỉnh kinh có số lượng kiệu rước ấn tượng nhất từ trước đến nay: Kiệu rước Phật đình (rước Phật), kiệu rước long đình (rước sắc phong), 5 kiệu bành rước quan lớn, 1 kiệu rước Mẫu thủ đền, 3 kiệu rước ngọc lộ, 3 kiệu võng rước tam toà Thánh Mẫu, 4 kiệu võng rước tứ phủ Chầu bà, 6 bàn lục cúng, 12 xe rước pháp khí cùng hàng nghìn các loại trang phục, cờ, tàn tán, gậy rồng, gậy phượng, bát biểu, chấp kích, lọng, quạt... Để chuẩn bị các vật dụng cho nghi lễ này Trụ trì Nguyễn Tất Kim Hừng đền Nguyên Khiết linh từ (102 Hàng Bạc, Quận Hoàn Kiếm, Hà Nội), thủ nhang Lê Bá Linh cùng các đệ tử bản đền đã phải chuẩn bị trước đó 3 tháng.
Điều đặc biệt thứ năm số lượng người tham gia lễ rước Mẫu đông kỷ lục. Khi kiệu rước Thánh Mẫu dừng ở cổng chùa Tiên Hương thì đội trống chiêng dẫn mở đầu đoàn rước đã về đến cổng Phủ chính Tiên Hương tạo thành một vòng tròn người khép kín (khoảng 2km).
Điều đặc biệt thứ sáu là các đồng đền cùng tham gia nghi lễ tế Thánh Mẫu sau khi rước Ngài từ chùa hồi cung tại Phủ chính Tiên Hương. Nghi lễ này do Nghệ nhân nhân dân Lưu Ngọc Đức (trụ trì đền Lảnh Giang Vọng Từ, 16 Hàng Hành, Quận Hoàn Kiếm, Hà Nội) làm chủ tế. Lễ tế được thực hiện trang trọng, chuẩn mực theo đúng lề lối, phép tắc của nghi lễ tế Thánh.
Điều đặc biệt thứ bảy là lượng hoa tươi trang trí các cung thờ trong Phủ chính Tiên Hương được thiết kế cầu kỳ, tỉ mỉ và do chính tay Nghệ nhân Đặng Ngọc Anh (thủ nhang đền Mẫu phố Cò, huyện Sông Công, tỉnh Thái Nguyên) lựa chọn từng bông hoa, từng vật phẩm để dâng tiến mừng tiệc Thánh Mẫu.
Điều đặc biệt thứ tám là lượng pháo hoa năm nay được thiết kế nhiều tầng với các loại pháo to nhỏ, tạo hình, màu sắc khác nhau, đặt xung quanh Phủ chính Tiên Hương với số lượng pháo nhiều hơn những năm trước, thời lượng bắn pháo hoa lên đến 10 phút tạo nên sự thích thú, trầm trồ khi hàng vạn du khách chiêm ngưỡng màn pháo hoa rực rỡ và lâu nhất từ trước đến nay.
Điều đặc biệt thứ chín phải kể đến hơn 500 đoàn khách thập phương và các cá nhân về lễ Mẫu trong 10 ngày diễn ra lễ hội. Bà Trần Kim Huệ (Thủ nhang Phủ chính Tiên Hương) trao đổi với Tạp chí Vietnam Traveller về công tác tổ chức lễ hội năm nay “Sau 3 năm dừng tổ chức lễ hội Phủ Dầy do dịch Covid-19, năm nay tỉnh Nam Định cho tổ chức lại, chúng tôi cũng tính toán phương án sẽ đông khách về tham dự lễ hội nên công tác tổ chức được họp bàn và chuẩn bị từ tháng 9/2022, đúng như dự kiến du khách khắp nơi đổ về đông kỷ lục, tất cả mọi người đều vui vẻ khi về lễ Thánh Mẫu”.
“Để đảm bảo vấn đề an ninh, trật tự và phòng chống dịch Covid-19, Ban tổ chức lễ hội đã phối hợp cùng UBND xã, Công an xã, Y tế xã, Phòng cháy chữa cháy... tuyên truyền các nội dung về an ninh, an toàn cháy nổ, an toàn vệ sinh thực phẩm, phòng chống dịch... cho các hộ gia đình sinh sống, kinh doanh trong xã và gần các điểm tổ chức, bố trí nhân sự trực và giải quyết các việc phát sinh trong lễ hội. Tôi xin trân thành cảm ơn UBND xã Kim Thái, các thủ nhang đồng đền đòng điện ở Việt Nam và ở nước ngoài đã đóng góp công sức, vật phẩm trong công tác tổ chức lễ hội Phủ Dầy tạo nên mùa lễ hội vui vẻ, an toàn” bà Huệ cho biết thêm.
Với những điều đặc biệt kể trên đã làm nên thành công rực rỡ của lễ hội Phủ Dầy năm 2023, tạo nên bức tranh di sản đặc sắc muôn màu, nơi khởi nguồn tín ngưỡng nội sinh, nơi lưu giữ và trao truyền các giá trị truyền thống.
