Du lịch Việt Nam: Phát triển mô hình nói không với rác thải nhựa

Đảo Cù Lao Chàm và Cô Tô được xem là hình mẫu trong phong trào "nói không với túi nilon và đồ nhựa dùng một lần". Giờ đây hai nơi này đang trở thành hình mẫu để các tỉnh, thành phố du lịch trên cả nước học tập về điểm đến du lịch không rác thải nhựa. Như mới đây, Ban Quản lý vịnh Nha Trang (Khánh Hòa) cũng ra thông báo về việc không cho mang các sản phẩm nhựa dùng một lần qua bến tàu du lịch Nha Trang từ ngày 1/10.

Du lịch không rác thải nhựa ở Cô Tô, Cù Lao Chàm và vịnh Nha Trang

Hành trình nói không với túi ni lông và rác thải nhựa ở Cù Lao Chàm bắt đầu từ năm 2009 với việc vận động cư dân trên đảo ngưng xả rác, không tạo ra các sản phẩm là rác mà không có khả năng tái chế, khó phân huỷ.

Từ thành công “Nói không với túi ni-lông”, đến năm 2018 chính quyền tại đây tiến tới nhân rộng, vận động người dân và du khách không sử dụng ống hút nhựa. Du khách khi ra đảo sẽ được các thành viên đội liên ngành kiểm tra, nhắc nhở việc không mang túi ni lông lên đảo. Nếu lỡ mang theo thì sẽ thay túi lưới cho du khách, các túi ni lông thu gom lại sẽ tập kết ở bãi rác và vận chuyển vào đất liền xử lý.

Tương tự Cù Lao Chàm, từ 15/9/2023 chính quyền huyện đảo Cô Tô (tỉnh Quảng Ninh) bắt buộc du khách phải tuân thủ quy định chính thức về việc không mang theo túi nilon và các vật dụng nhựa sử dụng một lần ra các đảo thuộc huyện Cô Tô.

Đây là động thái quyết liệt của huyện đảo sau một hơn 1 năm tuyên truyền, khuyến khích du khách không mang đồ nhựa dùng một lần khi đi du lịch. Không chỉ với du khách, tất cả các cơ quan đơn vị hành chính, trường học, chợ, cơ sở kinh doanh, các tàu đánh bắt hải sản trên địa bàn huyện đảo cũng không được sử dụng túi ni-lông, đồ nhựa dùng một lần.

Trước đây, khi chính quyền huyện Cô Tô thí điểm khuyến cáo du khách trong vòng 1 năm không mang đồ nhựa dùng một lần ra đảo. Kết quả cho thấy, môi trường biển và trên đảo Cô Tô cải thiện rõ rệt, các bãi tắm trong xanh và thường xuyên xuất hiện cá heo, rùa quý. 

Mới đây, Ban Quản lý vịnh Nha Trang (Khánh Hòa) cũng vừa ra thông báo về việc khách du lịch không mang các sản phẩm nhựa dùng một lần qua bến tàu du lịch Nha Trang (Khánh Hòa) từ ngày 1/10/2023.

Du khách và người dân địa phương ủng hộ 

Sau khi có thông báo về việc cấm mang đồ nhựa dùng một lần lên đảo Cô Tô, nhiều du khách cho biết rất ủng hộ đề án này của chính quyền. Chị Bùi Thị Hạnh Giang (du khách Đà Nẵng) chia sẻ: “Tôi thấy những chủ trương như thế này rất là ý nghĩa. Mặc dù phải để lại những túi đựng và chai nước trước khi lên tàu ra đảo nhưng tôi cảm thấy như vậy rất là văn minh”.

Tương tự chị Giang, anh Nguyễn Quang Huy (du khách TP.HCM) cho biết anh thấy các chủ trương không mang đồ nhựa dùng một lần khi đi du lịch khá hợp lý: “Nước biển, các bãi tắm sẽ sạch đẹp hơn khi không có rác thải. Trong tương lai, nếu tất cả các tỉnh ven biển ở Việt Nam đều áp dụng đề án này thì du lịch biển Việt Nam sẽ là thiên đường đối với khách du lịch”.

Chị Huệ chủ homestay Coto Center tại Cô Tô cho biết homestay đã áp dụng nhiều biện pháp để bảo vệ như không sử dụng lọ đựng dầu gội, dầu xả, sữa tắm bằng nhựa dùng một lần, không sử dụng ống hút nhựa, chai nước nhựa, cốc nhựa, đĩa dùng một lần,... 

Trong lần gặp mặt phóng viên Vietnam Travel khi nhắc đến vấn đề ô nhiễm rác thải nhựa ở môi trường biển, Hoa hậu Hòa bình Việt Nam 2023 Lê Hoàng Phương đã chia sẻ nhiều thông điệp tích cực trong vấn đề này.

Hoa hậu Lê Hoàng Phương nhấn mạnh thông điệp: “Mỗi người trong chúng ta cần phải nâng cao ý thức về biển xanh sạch, cùng nhau chung tay tham gia các hoạt động gom nhặt rác thải giúp hạn chế rác thải ra môi trường biển. Như Phương sẽ tổ chức các hoạt động vì môi trường cụ thể như: thu gom và tái chế các vật dụng nhựa, kêu gọi mọi người hạn chế tối đa các vật dụng làm từ nhựa, mặc các trang phục thân thiện với môi trường."

Phát triển mô hình từ giảm đến cấm rác thải nhựa một lần

Chính quyền Côn Đảo (Bà Rịa - Vũng Tàu) cũng đã khởi động chuỗi hoạt động giảm rác nhựa trong du lịch. Theo đó, Côn Đảo phấn đấu trở thành điểm đến giảm nhựa, với mục tiêu giảm 30% lượng rác thải nhựa thất thoát ra ngoài môi trường vào năm 2025.

Bên cạnh các chiến dịch dọn sạch rác nhựa, tuyên truyền hạn chế sử dụng túi nilon, mỗi khách du lịch đến Côn Đảo được tuyên truyền hạn chế sử dụng rác thải nhựa trong mỗi chuyến du lịch. Cùng với đó, các cơ sở cung ứng dịch vụ du lịch như cơ sở lưu trú, tàu, xe, điểm mua sắm, nhà hàng đều được khuyến khích sử dụng túi, chai bằng chất liệu tái chế, hoặc ngừng phát túi nilon miễn phí, khuyến khích du khách sử dụng túi cá nhân mang theo. 

Bên cạnh Côn Đảo, UBND phường Cẩm Phô (TP Hội An) cũng đã tiên phong tham gia mô hình "Nhân rộng các thực hành không rác tại một số điểm du lịch tại Quảng Nam". Đây là mô hình giảm thiểu rác thải đã được áp dụng hiệu quả như phân loại rác tại nguồn, xử lý rác hữu cơ, ngôi nhà xanh thu gom rác thải nhựa…

Mô hình sẽ vận hành thí điểm trong vòng 3 tháng để điều chỉnh, rút kinh nghiệm và đề xuất chính sách triển khai rộng hơn trên địa bàn thành phố Hội An sau khi kết thúc dự án, dự kiến vào tháng 6/2024. Dự án là tiền đề để hình thành mô hình cộng đồng du lịch không rác thải "zero waste tourism" tại Hội An, giúp ngành du lịch trở nên thân thiện môi trường và ngày càng bền vững hơn.