Đình thần Thông Tây Hội nằm tại phường 11, quận Gò Vấp, TP.HCM, là một trong những ngôi đình lâu đời và có giá trị văn hóa - lịch sử cao nhất vùng đất phương Nam. Ngôi đình này không chỉ là nơi thờ cúng của người dân mà còn là biểu tượng văn hóa đặc sắc, phản ánh sự phát triển và giao thoa văn hóa qua các thời kỳ lịch sử.
Dấu ấn thời gian
Đình thần Thông Tây Hội được xây dựng lần đầu tiên vào năm 1679 bởi những người dân di cư từ Nghệ An. Ban đầu, ngôi đình được dựng lên bằng tre, vách lá. Đến năm 1883, đình được xây dựng lại kiên cố và phong cách truyền thống của người Việt. Kiến trúc của đình mang đậm nét nghệ thuật truyền thống với các chi tiết chạm khắc tinh xảo, mái ngói rêu phong và không gian thờ tự trang nghiêm.
Đình thần Thông Tây Hội là nơi diễn ra nhiều hoạt động văn hóa, lễ hội truyền thống của người dân địa phương, góp phần duy trì và phát huy những giá trị tốt đẹp của dân tộc. Đây cũng là nơi thờ cúng các vị thần linh, tiền nhân có công với đất nước và cộng đồng, thể hiện lòng tri ân và tôn kính của người dân.
Trải qua nhiều biến cố lịch sử và thời gian, đình Thông Tây Hội vẫn giữ được kiến trúc và các giá trị văn hóa, tín ngưỡng đặc trưng. Năm 1998, đình được công nhận là Di tích Kiến trúc nghệ thuật, văn hóa lịch sử Quốc gia, đánh dấu một mốc quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy di sản văn hóa của vùng đất phương Nam.
Đình thần Thông Tây Hội không chỉ là một di tích lịch sử mà còn là minh chứng cho sự kiên trì và tình yêu văn hóa truyền thống của người dân. Sự tồn tại và phát triển của đình là biểu hiện của tinh thần cộng đồng và lòng tự hào dân tộc, góp phần giữ gìn và phát triển bản sắc văn hóa Việt Nam.
Nơi thờ tự linh thiêng, kiến trúc cổ xưa
Đình Thông Tây Hội là nơi thờ nhị vị thần Đông Chinh Vương và Dực Thánh Vương là hai hoàng tử con vua Lý Thái Tổ (thế kỉ XIX). Bên cạnh đó còn có một số vị thần khác được thờ cúng trong khuôn viên đình như Bà Chúa Xứ (điện bên trái) và Ngũ Hành Nương Nương (bên phải).
Đình sở hữu sân đình rộng rãi và thoáng đãng, là nơi diễn ra các hoạt động văn hóa, lễ hội và các sự kiện cộng đồng. Sân đình được lát gạch đỏ, tạo nên không gian mát mẻ và sạch sẽ. Cây cối xung quanh sân đình được chăm sóc kỹ lưỡng, tạo cảnh quan xanh mát, hài hòa với tổng thể kiến trúc đình.
Chánh điện là khu vực quan trọng nhất của đình Thông Tây Hội, với kích thước rộng 12m, dài 16,5m và cao 5m. Kết cấu của chánh điện theo hình chữ nhật, nổi bật với bốn cột lớn theo dạng tứ trụ được dựng ở trung tâm, tạo nên vẻ uy nghiêm và vững chắc cho không gian thờ tự.
Chánh điện có tổng cộng 48 cột, được chia thành 8 dãy, mỗi chân cột được chạm khắc tinh xảo với hình lăng trụ thắt ở giữa. Toàn bộ hệ thống cột và vì kèo được làm từ gỗ sao, một loại gỗ quý phổ biến ở khu vực Nam Bộ thời xưa, nổi tiếng về độ bền và vẻ đẹp tự nhiên. Bên trong chánh điện lưu giữ nhiều bộ lư đồng có giá trị cao.
Bên cạnh giá trị tín ngưỡng, chánh điện còn là nơi diễn ra nhiều lễ hội truyền thống và các nghi thức cúng bái quan trọng của người dân địa phương. Những lễ hội này không chỉ thu hút người dân trong vùng mà còn là điểm đến văn hóa hấp dẫn đối với du khách thập phương.
Nhà hội sở nằm phía bên phải của đình được xây dựng với kiến trúc truyền thống, là một gian nhà lớn, rộng rãi, thoáng đãng. Mái nhà được lợp ngói âm dương, tương tự như các phần khác của đình, với các đường nét chạm khắc tinh tế trên mái và các đầu đao cong vút. Kết cấu nhà hội sở thường là khung gỗ chắc chắn, tạo nên sự vững chãi và bền bỉ qua thời gian.
Đình Thông Tây Hội nổi bật với nghệ thuật chạm khắc tinh xảo, từ các hoành phi, câu đối đến các bức tượng thờ và hoa văn trang trí. Các họa tiết rồng, phượng, long, lân, quy, phụng được chạm trổ công phu, thể hiện sự tài hoa của các nghệ nhân xưa.
Đình có nhiều lễ hội đậm nét truyền thống của người Nam Bộ, lớn nhất phải kể đến Đại Lễ Kỳ Yên (14 -15/8 âm lịch). Bên cạnh đó còn nhiều lễ cúng hàng năm khác bao gồm giỗ thần Đông Chinh Vương (mùng 8/3), lễ vía bà Chúa Xứ (23 - 24/4 âm lịch), cúng đưa thần (25 tháng chạp), cúng rước thần (30 tháng chạp)...
Đình thần Thông Tây Hội không chỉ là một di tích lịch sử mà còn là minh chứng cho sự kiên trì và tình yêu văn hóa truyền thống của người dân. Sự tồn tại và phát triển của đình là biểu hiện của tinh thần cộng đồng và lòng tự hào dân tộc, góp phần giữ gìn và phát triển bản sắc văn hóa Việt Nam.
Với bề dày lịch sử hơn ba thế kỷ, đình thần Thông Tây Hội tiếp tục là nơi duy trì nhiều giá trị văn hóa - tín ngưỡng tốt đẹp, đóng góp vào việc bảo tồn và phát huy di sản văn hóa dân tộc trong lòng thành phố hiện đại.
