Đến Hoành Mô lên Cao Ly “hái trăng”

Hoành Mô, là xã biên giới của Quảng Ninh, có vị trí chiến lược về quốc phòng-an ninh và phát triển kinh tế cửa khẩu. Xã giáp Trung Quốc với trên 30 km đường biên, có cặp cửa khẩu Hoành Mô (Việt Nam)-Động Trung (Trung Quốc). Sau sáp nhập, Hoành Mô tổng diện tích tự nhiên 137,91km2, dân số gần 9.000 người, trong đó đồng bào dân tộc thiểu số chiếm 94,11%, chủ yếu là dân tộc Dao, Tày, Sán Chỉ. Xã đang chuyển dần tỷ trọng kinh tế sang dịch vụ du lịch cửa khẩu Quốc tế, du lịch sinh thái và du lịch lễ hội… tiềm năng du lịch dồi dào ở địa phương.

Phó chủ tịch UBND xã Hoành Mô-Hoàng Kiên Trung cho biết, Chương trình nghệ thuật “Đêm trăng Cao Ly” và Khai mạc Tuần Văn hóa, Du lịch Thu-Đông năm 2025 vừa tổ chức, diễn ra trong 2 ngày/đêm vào mười tư hôm rằm khi trăng sáng nhất, dịp đầu tháng 10 đã thành công tốt đẹp. Song vẫn để lại dư âm tốt trong người dân bản địa và du khách xa gần. Tiêu biểu đọng lại những kinh nghiệm trong công tác tổ chức, tạo ra hành trang để triển khai các chương trình lễ hội văn hóa du lịch kế tiếp, đây còn là phép tính thăm dò thị trường du lịch vùng cao biên giới, đồng thời cũng trau dồi thêm kiến thức cho người nông dân miền núi ngàn đời nương rẫy, bắt nhập đời sống mới làm du lịch cộng động.

Giá trị "Đêm trăng Cao Ly"

Cụ thể, chương trình nghệ thuật “Đêm trăng Cao Ly” diễn ra trên đỉnh núi cao trên 1.000m, sân khấu mộc mạc đồi núi nguyên sơ trong ánh trăng sao, một ông trăng nhân tạo đường kính 3m, với 9 bóng đèn led năng lượng mặt trời tỏa sáng biểu trưng cho chủ đề đêm văn nghệ. Một chương trình nghệ thuật, được dàn dựng trau chuốt gồm 18 tiết mục đặc sắc với sự tham gia của hơn 100 diễn viên, trong đó có 80 diễn viên quần chúng địa phương. Các tiết mục được lựa chọn phù hợp với chủ đề, bảo đảm chất lượng nghệ thuật, âm thanh và ánh sáng, tạo nên không gian hấp dẫn, mang đậm bản sắc văn hóa vùng rẻo cao. Theo đó, là các hoạt động văn hóa-thể thao như giải bóng đá nữ dân tộc Sán Chỉ, với sự tham gia giao lưu của các đội bóng đến từ các xã lân cận: Lục Hồn, xã Bình Liêu…cùng nhiều trò chơi dân gian truyền thống như đánh quay...

Chương trình nghệ thuật “Đêm trăng Cao Ly”, số lượng du khách thập phương đến dự trong hai ngày ước tính đến 4.500 lượt khách. Thể hiện sức hút của chương trình và hiệu quả của công tác truyền thông, quảng bá, góp phần khẳng định giá trị và tiềm năng phát triển du lịch của địa phương. Đồng thời không chỉ mang lại giá trị kích cầu du lịch, mà còn là nỗ lực cải thiện đời sống văn hóa khe bản hẻo lánh và góp phần khôi phục, phát huy giá trị văn hóa, thể thao, trò chơi dân gian truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số vùng cao biên giới. Sự đầu tư văn hóa công phu, đã để lại nhiều ấn tượng tốt đẹp cho du khách và dân bản.

Hoành Mô vựa sản phẩm du lịch.

Hoành Mô tiền năng du lịch khác biệt với cặp cửa khẩu Quốc tế (Hoành Mô-Động Trung), vừa là cửa ngõ giao thương biên mậu vừa là điểm du lịch biên giới hấp dẫn. Theo đó, là hệ thống cột mốc biên cương gồm cột mốc đơn, cột mốc đôi…du khách được thỏa thú vui  trekking đến cột mốc 1305, với các thôn bản hẻo lánh giáp đường biên; check-in cột mốc 1317, tham dự các sự kiện văn hóa-thể thao lưỡng quốc, hội chợ hữu nghị, các hoạt động ngoại giao nhân dân Việt-Trung đầm ấm thường niên.

Hoành Mô nhiều lễ hội truyền thống, ngàn xưa của cộng đồng người dân tộc thiểu số miền núi phía Bắc, kho tàng văn hóa phi vật thể đặc sắc như lễ hội Hoa sở, ngày hội Kiêng gió của đồng bào dân tộc Dao Thanh Phán, hội Soóng Cọ của đồng bào dân tộc Sán Chỉ, chợ tình Đồng Văn, sân cỏ bóng đá nữ mà cầu thủ mặc váy “đặc sản” riêng có ở vùng rừng Đông Bắc bộ.

Trên những cung đường vành đai biên giới cảnh quan môi trường, nổi bật với địa mạo “Sống lưng Khủng Long”, điểm đến của du lịch phượt, người mê trekking và nhưng tâm hồn nghệ sĩ săn mây, lùng tiên cảnh. Trên vùng cao biên giới Hoành Mô, điểm nhấn là đỉnh Cao Xiêm, và các đỉnh Cao Ba Lanh, núi Cao Ly, núi Cô Đơn… cùng nằm trong quần thể dãy núi Cao Ly gồm 8 đỉnh núi cao trên 1.000m. Trong đó, đỉnh Cao Xiêm cao 1.429m, là "nóc nhà của Quảng Ninh". Dưới thung lũng, dòng suối rừng ghềnh thác nước thu thủy gọi là Sông Moóc. Thác Khe Tiền, suối Bạc đổ nguồn vào Sông Moóc; tục truyền thuở hồng hoang, tiên nữ thường giáng trần đùa vui dưới Sông Moóc.

Còn Cao Ba Lanh du khách đặt chân tới, cảnh trí khác hẳn với hoài niệm về một đỉnh núi cao chót vót, mù sương. Mà ở đây như một cao nguyên thu nhỏ; cặp hồ nước rộng hàng mẫu bốn mùa nước cả, gọi là cặp đôi giếng ngọc; tọa trên bờ hồ nhỏ là cặp đôi cụ rùa đá; nổi lên mặt nước hồ lớn là những hòn non bộ thiên nhiên. Người già gọi là Đá Chuông và bảo, trước đây gõ vào đá đá phát ra âm thanh kỳ lạ đến người bên kia biên giới còn nghe như văng vẳng bên tai, do chiến tranh tàn phá nay chuông đá không còn nguyên vẹn như xưa. Cao Ba Lanh giới phong thủy bảo, thế đất địa linh, rồng chầu hổ phục, huyện đạo "Sơn hà xã tắc"; và chứng tích chiến tranh vệ quốc, khắc cốt ghi tâm. 

Giữa không gian thiên nhiên danh sơn-thắng cảnh lại được bàn tay tài hoa của con người quy hoạch, xây dựng một vườn hoa gọi là vườn hoa Cao Sơn. Vườn hoa Cao Sơn trên độ cao hơn 1.000m, thổ nhưỡng màu mỡ, vùng tiểu khí hậu mát mẻ, nhiệt độ thường thấp hơn đô thị dưới chân núi từ 4-5độ C, rất phù hợp với các loài hoa Đà Lạt và hoa Anh Đào quốc hoa của Nhật Bản… cây hoa tốt tươi, đơm hoa khoe sắc. Từ các đỉnh cao trên dãy Cao Ly, phóng tầm mắt xuống lưng đèo là những mái ấm đơn lẻ, những cụm dân cư của người thiểu số và những chân ruộng bậc thang cảnh đẹp thần tiên từ khi đổ ải, đến mùa gặt…sắc vàng óng ánh thôn bản trù mật.

Sóng đầu tư du lịch vào Hoành Mô

Đầu tư phát triển kinh tế du lịch vào Hoành Mô nắm chắc trong tay lỗ lãi, các nhà đầu tư, doanh nhân trong và ngoài nước đã đến thăm dò thị trường du lịch. Cụ thể, đoàn famtrip gồm 50 Tập đoàn du lịch (chuyên dòng khách nước ngoài vào Việt Nam) gồm nhiều doanh nghiệp du lịch có tiếng như: Hanspan Travel Indochina, New Asia Tour, Exo Travel, Travel Authentic Asia… đã thực tế khảo sát các điểm du lịch như: phiên chợ Đồng Văn, bản Sông Moóc, thác Khe Tiền. Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) cũng đã đến tìm hiểu môi trường đầu tư, đặt nền móng cho các dịch vụ du lịch và chuyển giao công nghệ phát triển kinh tế du lịch dưới tán lá rừng, khởi thảo dự án du lịch vượt thác ghềnh Sông Moóc.

Hoành Mô hiện đã có gần 20 cơ sở lưu trú với loại hình đa dạng, từ biệt thự, nhà nghỉ sang trọng đến homestay, đủ chỗ lưu chú cho trên 300 du khách dừng chân qua đêm, hoặc nghỉ dưỡng dài ngày. Tiêu biểu như Bình Liêu Farmstay, ở thôn Cao Sơn; Homestay hương Hồi, ở thôn Khe Tiền…không gian kiến trúc hòa quyện với thiên nhiên, rừng núi sơ khai. Du khách đến đây thỏa mãn thú vui phượt rừng, du lịch mạo hiểm, săn mây đón gió…hoặc nhu cầu nghỉ dưỡng, thư giãn, hòa mình với phong tục, tập quán, văn hóa lễ hội, văn hóa ẩm thực bản địa, còn có tour  du lịch kết hợp chữa trị các bệnh mãn tính, bằng đông y gia truyền của người thiểu số rẻo cao.

Trưởng bản Khe Tiền- Đường Phúc Thím cho biết, hiện Đảng ủy-Chính quyền xã còn bộn bề công việc sau sáp nhập, song vẫn thể hiện rõ cánh tay bà đỡ cho các doanh nghiệp, các hộ kinh doanh du lịch. Hoành Mô đã xây dựng phương án phát triển du lịch theo tuyến và cụm chuyên đề. Hình thành tuyến du lịch “di sản biên giới”, kết nối cửa khẩu Hoành Mô với điền dã sống lưng Khủng Long, tham quan núi Cao Ba Lanh. Tuyến du lịch “hành trình sinh thái -văn hóa” kết nối vườn hoa Cao Sơn với thác Khe Tiền và bản Sông Moóc.

Địa phương còn giúp dân đẩy mạnh chuyển đổi số, phát triển ứng dụng du lịch, bản đồ tương tác và quảng bá trực tuyến, giúp du khách tra cứu và đặt phòng ăn nghỉ tiện lợi. Hoành Mô thúc đẩy dự án điện gió trên dãy núi Cao Ly, đầu tư xây dựng và hoàn thiện cơ sở hạ tầng giao thông, hạ tầng phát triển du lịch xanh bền vững. Hoành Mô duy trì lễ hội “đêm trăng Cao Ly” kích cầu du lịch, níu chân du khách… tiếng lành đồn xa ý thơ đến Cao Ly “hái trăng”, để quảng bá hình ảnh du lịch vùng biên cương này, đến bầu bạn trong nước và quốc tế.

Một số hình ảnh Hoành Mô:

Vũ Phong Cầm