Với sự hỗ trợ của công nghệ AI, những kẻ lừa đảo đang ngày càng trở nên tinh vi, biến những "món hời" tưởng chừng khó tin thành những "cái bẫy" khiến nhiều người mất trắng.
Những "món hời" đầy cám dỗ
Theo ông Vũ Ngọc Sơn, Trưởng ban Công nghệ Hiệp hội An ninh Mạng Quốc gia, các đối tượng lừa đảo đã sử dụng không gian mạng để khai thác tâm lý người tiêu dùng. Họ nắm bắt nhu cầu tìm kiếm phòng khách sạn và tour du lịch, sau đó tạo ra các website, fanpage giả mạo với nội dung liên quan và các ưu đãi hấp dẫn.
Chẳng hạn, một phòng khách sạn giá thị trường 2 triệu đồng/phòng có thể được rao bán chỉ 1,5 triệu đồng/phòng, kèm theo ưu đãi như tặng 3 buổi buffet, nâng cấp hạng phòng. Những ưu đãi này đánh trúng tâm lý "ham rẻ" của du khách, đặc biệt trong giai đoạn cao điểm.
Tinh vi hơn nhờ AI và lỗ hổng mạng xã hội
Sự phát triển của AI đã khiến thủ đoạn lừa đảo trở nên tinh vi hơn bao giờ hết. Chỉ với vài nút lệnh cơ bản, những website du lịch giả mạo có thể được tạo ra gần như giống y hệt trang web của các công ty lữ hành, phòng bán vé uy tín. Ông Vũ Ngọc Sơn, Trưởng ban Công nghệ Hiệp hội An ninh Mạng Quốc gia nhấn mạnh rằng, ngay cả các fanpage có tích xanh vẫn có thể là thông tin giả mạo. Điều này là một lỗ hổng lớn của mạng xã hội, bởi lẽ kẻ gian có thể mua lại các trang tích xanh và đổi tên, khiến người dùng khó phân biệt thật giả.
Thực tế cho thấy, nhiều thương hiệu nghỉ dưỡng lớn tại Việt Nam đã phải đau đầu xử lý hàng trăm fanpage giả mạo. Điều đáng nói là khi một kênh bị đánh sập, kẻ gian lại nhanh chóng tạo ra kênh khác, thậm chí vẫn có cả tích xanh, khiến việc phòng tránh trở nên khó khăn hơn.
Theo báo cáo mới nhất của Viện Kinh tế Mastercard (MEI), ngành du lịch là mục tiêu dễ bị lừa đảo nhất trong năm 2024, với số vụ gian lận tăng mạnh, đặc biệt vào mùa hè và mùa đông. Các hình thức lừa đảo chủ yếu liên quan đến việc khách hàng thanh toán nhưng chuyến đi không đúng cam kết hoặc bị hủy.
Chị H.Đ (Hà Nội) là một trong những nạn nhân điển hình. Chị đã mất gần 40 triệu đồng khi giao dịch thông qua một fanpage giả mạo khu nghỉ dưỡng tại Hạ Long. Kẻ gian đã gửi đường link yêu cầu nhập mã OTP, lợi dụng tâm lý muốn hoàn tiền nhanh chóng của chị để chiếm đoạt tài khoản.
Tình trạng này cũng được Công an tỉnh Bình Dương và Công an TP Hà Nội cảnh báo. Các đối tượng lừa đảo thường đăng tải bài viết quảng cáo bán tour du lịch, phòng khách sạn giá rẻ trên mạng xã hội, sau đó yêu cầu chuyển tiền đặt cọc và chặn liên lạc.
Trước tình trạng lừa đảo trực tuyến diễn biến phức tạp, gây thiệt hại lớn cho người dân, Bộ Công an đã đề xuất hợp nhất Luật An toàn thông tin mạng và Luật An ninh mạng thành Luật An ninh mạng năm 2025. Dự kiến, dự thảo luật này sẽ được trình Quốc hội xem xét và thông qua tại kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XV vào tháng 10/2025.
Thống kê từ Hiệp hội An ninh mạng Việt Nam cho thấy, trong năm 2024, lừa đảo trực tuyến đã gây thiệt hại lên tới 18.900 tỷ đồng tại Việt Nam, cho thấy mức độ nghiêm trọng của vấn đề và sự cần thiết của các biện pháp pháp lý mạnh mẽ hơn.
Làm sao để không "sập bẫy"?
Ông Nguyễn Hoàng Thắng, đồng sáng lập dự án phi lợi nhuận Chống lừa đảo, cho biết có hai hình thức lừa đảo phổ biến: yêu cầu chuyển khoản đặt cọc rồi chiếm đoạt tiền, và gửi đường link giả mạo để đánh cắp thông tin cá nhân, mã OTP nhằm chiếm đoạt tài khoản ngân hàng. Các kênh bị lợi dụng nhiều nhất là Facebook, Zalo và một số qua TikTok.
Để tự bảo vệ mình, du khách cần lưu ý:
Cảnh giác với ưu đãi "bất thường": Nếu giá tour hoặc phòng khách sạn rẻ hơn 30-50% so với giá thị trường, hãy đặt câu hỏi về tính xác thực của ưu đãi đó, nhất là trong mùa cao điểm du lịch như hiện nay.
Kiểm tra kỹ thông tin: Đối với fanpage du khách nên dành thời gia kiểm tra lịch sử hoạt động (ngày tạo, lịch sử đổi tên, quốc gia quản trị viên). Fanpage thật có tên thương hiệu rõ ràng, lịch sử đăng bài lâu dài, nội dung chuyên nghiệp và thông tin liên hệ khớp với website chính thức. Tránh tìm kiếm theo tên trên Facebook mà hãy truy cập website chính thức để tìm fanpage liên kết.
Đối với website: Kiểm tra tên miền (domain) thật kỹ lưỡng. Kẻ lừa đảo có thể tạo ra các tên miền gần giống, dễ gây nhầm lẫn.
Lựa chọn đối tác uy tín: Ưu tiên các công ty du lịch lữ hành có đủ tư cách pháp nhân hoặc các website đặt phòng, khách sạn uy tín, hoặc liên hệ trực tiếp hotline của khách sạn/công ty du lịch để xác minh thông tin.
Không giao dịch với cá nhân không rõ ràng: Tránh chuyển tiền đặt cọc cho những cá nhân không có thông tin danh tính, địa chỉ rõ ràng.
Cẩn trọng khi thanh toán: Ưu tiên thanh toán bằng ví điện tử hoặc thẻ tín dụng có tính năng bảo mật để giảm thiểu rủi ro. Tuyệt đối không chia sẻ thông tin cá nhân qua các liên kết không rõ nguồn gốc và cẩn thận với mã OTP.
Nâng cao kiến thức công nghệ: Trang bị cho mình những kiến thức cơ bản về công nghệ và AI để nhận diện các chiêu trò lừa đảo.
Mùa hè, thời điểm lý tưởng để tận hưởng những kỳ nghỉ, cũng là lúc bạn cần cảnh giác cao độ. Đằng sau những lời mời gọi "giá không tưởng" thường ẩn chứa vô vàn rủi ro lừa đảo. Hãy nhớ rằng, không có tour du lịch nào rẻ đến mức vô lý, và cũng không có "bữa ăn miễn phí" nào thực sự tồn tại. Khi bắt gặp các quảng cáo giảm giá sâu hay yêu cầu chuyển khoản gấp gáp, bạn hãy kiểm tra kỹ thông tin từ nhiều nguồn tin cậy. Tuyệt đối không chuyển tiền vào tài khoản cá nhân và đặc biệt, đừng bao giờ nhấn vào các đường link lạ.
