Hằng năm vào ngày 20/8 Âm lịch, đền Quốc Tộ (quận Tân Bình, TP.HCM) lại long trọng tổ chức lễ giỗ Đức Thánh Trần Hưng Đạo - vị anh hùng dân tộc được người Việt hết sức tôn kính. Lễ giỗ không chỉ là dịp để tưởng nhớ công lao to lớn của Đức Thánh Trần trong việc bảo vệ đất nước, mà còn là cơ hội để cộng đồng hành hương thể hiện lòng thành kính thông qua các nghi thức dâng hương, dâng hoa và hầu đồng, một nghi lễ mang đậm chất văn hóa dân gian.
Lễ giỗ bắt đầu với phần nghi thức dâng hương trang trọng, do đội ngũ ban tế chính gồm 12 người và một chánh tế chủ trì. Tất cả đều ăn mặc theo đúng nghi thức truyền thống, mang lại không khí uy nghiêm và thiêng liêng. Được chánh tế dẫn đầu, các nghi lễ dâng hương, dâng hoa và rượu diễn ra trước bàn thờ chánh điện. Hương khói nghi ngút cùng tiếng kèn trống rộn rã tạo nên một không gian linh thiêng.
Bên cạnh đó âm thanh từ các loại nhạc cụ truyền thống như kèn, trống, chiêng, đàn cò, sáo trúc… còn góp phần làm cho không khí lễ hội thêm trang trọng. Đội kèn trống phối hợp nhịp nhàng, từng tiếng sáo và chiêng hòa quyện, tạo nên âm hưởng mang tính thiêng liêng, dẫn dắt người tham dự vào không gian tâm linh. Mỗi động tác của chánh tế và đội nghi thức đều mang ý nghĩa tôn kính đối với Đức Thánh Trần, làm nổi bật tính thiêng liêng của buổi lễ.
Sau phần nghi thức dâng hương, phần hầu đồng là điểm nhấn đặc biệt, nơi các giá đồng được thực hiện để kết nối giữa thế giới tâm linh và con người. Các giá đồng đại diện cho những nhân vật quan trọng trong tín ngưỡng Đạo Mẫu, mỗi giá mang theo một câu chuyện và một ý nghĩa riêng. Quan Đệ Tam, vị thần trị thủy, xuất hiện trong trang phục trắng cùng với cờ. Quan Đệ Ngũ, người bảo vệ biên cương, mang theo các vũ khí truyền thống - thanh đạo đao cùng các quan hầu khác giúp buổi lễ diễn ra sôi động.
Ngoài ra, những giá đồng khác như Chầu Bát Tân La trong sắc vàng thịnh vượng, Ông Hoàng Bát với màu tím bí ẩn, Cô đôi Thượng Ngàn - biểu tượng của núi rừng, đều mang theo những đặc trưng riêng biệt, làm phong phú thêm nghi lễ. Mỗi vị thần không chỉ đại diện cho một khía cạnh của đời sống mà còn giữ vai trò quan trọng trong việc bảo vệ và ban phúc cho người dân. Sự đa dạng và sinh động của các giá đồng đã tạo nên không khí trang nghiêm nhưng cũng đầy màu sắc văn hóa, giúp người tham dự thấm nhuần sâu sắc những giá trị tinh thần và tâm linh truyền thống của dân tộc.
Lễ giỗ Hưng Đạo Vương không chỉ là dịp để tưởng nhớ và tri ân công lao của Đức Thánh Trần, mà còn là cơ hội để cộng đồng cùng nhau gắn kết và gìn giữ những giá trị văn hóa truyền thống. Phần hầu đồng trong lễ hội mang đậm nét đặc trưng của tín ngưỡng thờ Mẫu, một di sản văn hóa phi vật thể của Việt Nam, góp phần làm phong phú thêm đời sống tinh thần của người dân.
