Bảo tồn, phát huy di sản Bru - Vân Kiều và cơ hội phát triển du lịch cộng đồng

Giữ gìn bản sắc văn hóa vùng dân tộc thiểu số

Trong số 14 di sản ở tỉnh Quảng Bình trước đây, nay là tỉnh Quảng Trị được đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia thì đồng bào Bru - Vân Kiều đã sở hữu 3 di sản. Những di sản đó là lễ hội đập trống của người Ma Coong, xã Thượng Trạch; lễ hội trỉa lúa của người Bru - Vân Kiều, xã Trường Sơn; lễ hội mừng cơm mới của người Bru - Vân Kiều, xã Kim Ngân. Cùng với đó, người Bru - Vân Kiều có rất nhiều làn điệu dân ca, phong tục đã được gìn giữ và vun đắp qua nhiều thế hệ.

Khi lễ hội mừng cơm mới của dân tộc Bru - Vân Kiều ở xã Ngân Thủy, huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình trước đây, nay là xã Kim Ngân, tỉnh Quảng Trị được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia, tỉnh này đã triển khai nhiều giải pháp để bảo tồn, phát huy các giá trị di sản văn hóa phi vật thể trên địa bàn. Bảo tồn và phát triển Lễ hội mừng cơm mới của dân tộc Bru - Vân Kiều gắn với việc phát triển du lịch sẽ góp phần nâng cao đời sống kinh tế - văn hóa của đồng bào các dân tộc thiểu số sống trên dãy Trường Sơn.

Người Bru - Vân Kiều coi thần lúa là vị thần quan trọng nhất. Vì vậy, bà con rất coi trọng các lễ cúng mùa vụ, như lễ trỉa lúa, lễ mừng cơm mới… Bà con cúng tạ ơn các thần linh phù hộ có một vụ mùa tốt, cầu xin thần lúa, và các vị thần sông, thần núi cho bà con vụ mùa tới tốt hơn. 

Già làng Hồ Nham, ở bản Khe Giữa, xã Ngân Thủy, huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình trước đây, nay là xã Kim Ngân, tỉnh Quảng Trị cho biết, lễ hội mừng cơm mới được đồng bào Bru - Vân Kiều tổ chức vào khoảng tháng 10 âm lịch hàng năm, khi vụ mùa kết thúc để bước vào một vụ mùa mới. “Cấp bằng di sản văn hóa phi vật thể quốc gia cho Lễ hội Mừng cơm mới của người Bru - Vân Kiều, bà con rất phấn khởi vui mừng. Con cháu cũng trình diễn lại lễ hội Mừng cơm mới từ xa xưa đến nay. Mong muốn Nhà nước tạo điều kiện để bà con được phát triển du lịch từ lễ hội này”.

Bên trong những bản làng dưới chân dãy Trường Sơn hùng vĩ, đồng bào Bru - Vân Kiều sống đoàn kết bên nhau. Cũng trong những mái nhà sàn yên bình ấy là cả một kho tàng văn hóa độc đáo, đồ sộ, chứa đựng đời sống tinh thần phong phú của đồng bào Bru - Vân Kiều qua nhiều thế hệ.

Theo ông Mai Xuân Thành, Phó Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao và Du lịch tỉnh Quảng Trị cho biết, giữ gìn bản sắc văn hóa đồng bào Bru - Vân Kiều không chỉ là một sứ mệnh văn hóa mà còn đem lại cơ hội phát triển kinh tế bền vững thông qua du lịch.

“Trong thời gian qua, thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước, ngành văn hóa tỉnh Quảng Bình phối hợp chặt chẽ Vụ Văn hóa Dân tộc thì những giá trị văn hóa truyền thống như dân ca, dân vũ, dân nhạc của đồng bào Bru - Vân Kiều trên địa bàn đã được quan tâm khôi phục, phát triển, phát huy. Triển khai các lớp tập huấn truyền dạy các giá trị văn hóa phi vật thể trong đó có các loại hình dân ca dân vũ dân nhạc của đồng bào. Tổ chức xây dựng các câu lạc bộ sinh hoạt văn hóa dân gian và trong các câu lạc bộ này nội dung chủ yếu tập trung vào khôi phục, phát huy, truyền dạy từ các nghệ nhân cho đồng bào”, ông Mai Xuân Thành chia sẻ.

Những mạch nguồn yêu thương

Vừa qua, ngày 2/10, Công ty TNHH Mailisa tổ chức lễ khởi công xây dựng nhà sinh hoạt cộng đồng tránh lũ tại thôn Tân Lệ, xã Lệ Thủy, tỉnh Quảng Trị.

Theo đó, công trình được xây dựng theo thiết kế đồng nhất nhà sinh hoạt cộng đồng tránh lũ của Công ty TNHH Mailisa. Công trình có tổng mức đầu tư 4 tỉ đồng, được xây dựng 2 tầng với diện tích gần 800 m2, sức chứa khoảng 250-300 người.

Nhà có 2 tầng với diện tích gần 800m² chia thành hai cầu thang riêng biệt để dễ dàng di chuyển, vừa thuận tiện sinh hoạt hàng ngày vừa đảm bảo an toàn, không ùn tắc trong mùa lũ. Tầng 1 bao gồm sảnh, bếp, kho, khu vệ sinh nam - nữ và phòng sinh hoạt cộng đồng; Tầng 2 là không gian rộng rãi đủ sức chứa cho hàng trăm người trong nhiều ngày nếu bão lũ kéo dài. Bên cạnh đó, Công ty Mailisa còn trao tặng thêm 5 chiếc ca nô trị giá 100 triệu đồng, giúp bà con có phương tiện ứng cứu kịp thời trong tình huống khẩn cấp. Những món quà này là sự sẻ chia và tấm lòng mà Công ty Mailisa gửi tới cộng đồng.

Công trình hoàn thành sẽ đáp ứng nhu cầu về hội họp, giao lưu văn hóa, thể dục, thể thao của bà con nhân dân; đồng thời là điểm tránh trú lũ lụt bảo đảm an toàn cho người dân mỗi khi mùa mưa bão đến.