Chiều ngày 17/10/2025, tại TP. HCM, Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công (ĐKC) Bộ Công Thương đã phối hợp với Hội Nhà báo Việt Nam và Hội Khoa học và Công nghệ sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả tổ chức buổi Tập huấn truyền thông về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.
Tham dự buổi tập huấn có bà Đỗ Thị Minh Trâm – Phó Cục trưởng ĐKC, ông Nguyễn Đình Hiệp – Chủ tịch Hội Khoa học và Công nghệ sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, cùng các chuyên gia của Hội Nhà báo Việt Nam, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) và Tổng công ty Điện lực TP. HCM. Đặc biệt có sự tham gia của gần 100 phóng viên, biên tập viên đến từ các cơ quan báo chí trung ương và địa phương
Buổi tập huấn tại TP. HCM là một trong những hoạt động trọng điểm của Bộ Công Thương trong việc triển khai Luật Sử dụng Năng lượng tiết kiệm hiệu quả và các Nghị quyết của Trung ương; chương trình tiết kiệm năng lượng nhằm hướng tới mục tiêu tiết kiệm ít nhất 7–10% tổng tiêu thụ năng lượng quốc gia đến năm 2030.
Phát biểu tại buổi tập huấn, ông Nguyễn Tiến Cường – Phó Tổng Biên tập Báo Công Thương nhấn mạnh: Việt Nam đã cam kết đạt phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050 tại các kỳ Hội nghị COP 26, 27 và 28. Chính vì vậy, tiết kiệm năng lượng được xem là giải pháp thiết thực và bền vững nhất để thực hiện mục tiêu này. Nó không chỉ giúp giảm áp lực cung ứng, giảm chi phí cho doanh nghiệp và người dân, mà còn góp phần quan trọng trong việc bảo vệ môi trường và bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia.
Ngày 18/6/2025, Quốc hội đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, có hiệu lực từ 1/1/2026. Luật mới được kỳ vọng sẽ tạo hành lang pháp lý quan trọng để thúc đẩy đầu tư, đổi mới công nghệ xanh và phát triển thị trường năng lượng bền vững.
Trong bối cảnh đó, Bộ Công Thương xác định công tác truyền thông là “cầu nối” giữa chính sách và hành động thực tế. Các thông tin chính xác, kịp thời và dễ tiếp cận về năng lượng tiết kiệm, hiệu quả chính là “chìa khóa” để khơi dậy nhận thức và thay đổi hành vi của cộng đồng.
Theo ông Nguyễn Tiến Cường, để truyền tải thành công câu chuyện sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả, người làm báo không chỉ cần kiến thức kỹ thuật mà còn cần có khả năng kể chuyện sáng tạo, truyền cảm hứng. Mỗi bài báo, mỗi phóng sự cần được viết sao cho người dân hiểu, doanh nghiệp thấy mình trong đó và cộng đồng cùng hành động.
Thông tin tại buổi tập huấn, ông Nguyễn Đình Hiệp - Chủ tịch Hội Khoa học và Công nghệ cũng đưa ra những con số ấn tượng khi sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. Theo ông Hiệp, việc ban hành Luật Sử dụng Năng lượng Tiết kiệm hiệu quả ( SDNL TKHQ ) đã thể chế hóa chủ trương, đường lối quan điểm nhất quán của Đảng, và Nhà nước. Xác định SDNL TKHQ là chính sách được ưu tiên hàng đầu, giữ vai trò quan trọng trong việc thực hiện chiến lược phát triển kinh tế gắn với an ninh năng lượng và bảo vệ môi trường, phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế thị trường có sự điều tiết của Nhà nước và hội nhập kinh tế quốc tế.
Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Đình Hiệp khi triển khai thi hành Luật SDNL TKHQ vẫn còn một số bất cập cần phải sửa đổi, bổ sung cho rằng. Một số quy định hiện hành vẫn mang tính khuyến khích, chế tài xử lý vi phạm còn chưa đủ mạnh, thiếu cơ chế ưu đãi, hỗ trợ tài chính về thuế, lãi vay...mô hình doanh nghiệp dịch vụ năng lượng (ESCO) còn manh mún; Do đó, việc sửa đổi, bổ sung luật là yêu cầu tất yếu để bắt kịp xu thế phát triển năng lượng bền vững trên toàn cầu.
Về công tác tuyên truyền SDNL TKHQ, ông Bùi Quốc Hoan, Phó Tổng Giám đốc Tổng công ty Điện lực miền Nam cho rằng, trước hết, nhận thức của người dân và doanh nghiệp chính là yếu tố quyết định. Khi khách hàng hiểu rằng tiết kiệm điện không chỉ giúp giảm chi phí mà còn góp phần bảo vệ môi trường, đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, thì họ sẽ chủ động, tự giác thực hiện. Vì vậy, công tác tuyên truyền phải được thực hiện thường xuyên, linh hoạt, sáng tạo và gần gũi với người sử dụng điện.
Bên cạnh đó, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa các bên, từ ngành điện, chính quyền địa phương, Sở Công Thương đến các cơ quan báo chí, tổ chức đoàn thể. Nơi nào có sự chỉ đạo quyết liệt và đồng hành của địa phương, thì ở đó phong trào tiết kiệm điện phát triển mạnh mẽ và bền vững hơn.
Cũng theo ông Hoan, để công tác tuyên truyền sử dụng năng lượng, tiết kiệm hiệu quả cần lấy khách hàng làm trung tâm, đặc biệt là các doanh nghiệp sử dụng điện lớn. Cần tư vấn chuyên sâu, hỗ trợ kỹ thuật, giúp doanh nghiệp áp dụng công nghệ và thiết bị hiệu suất cao, hướng tới sản xuất xanh – tiết kiệm năng lượng. Khi khách hàng thấy được lợi ích thực tế, họ sẽ chủ động cùng chúng ta hành động.
Ngoài ra, một kinh nghiệm rất quan trọng là đổi mới hình thức tuyên truyền, kết hợp các kênh truyền thống với nền tảng số – như mạng xã hội, app chăm sóc khách hàng, video clip ngắn – giúp thông điệp tiết kiệm điện lan tỏa nhanh, dễ hiểu và dễ thực hiện.
Tại buổi tập huấn, TS Trần Bá Dung, nguyên Trưởng ban nghiệp vụ Hội nhà báo Việt Nam chia sẻ chuyên đề “Vai trò của báo chí trong tuyên truyền Luật sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả (sửa đổi)”; “Kỹ năng kể chuyện dữ liệu và sử dụng ngôn ngữ kỹ thuật trong báo chí năng lượng”.
Trong đó, tâp trung vào các kỹ năng, kinh nghiệm để lựa chọn, tiếp cận, xây dựng nhóm chủ đề, đề tài và triển khai tuyên truyền nội dung về sử dụng năng lượng tiết kiệm hiệu quả nhằm giúp phổ biến chính sách một cách gần gũi, thực tế và hiệu quả qua đó góp phần nâng cao nhận thức, hành động của cộng đồng vì mục tiêu chung.
Thông qua buổi tập huấn, Ban Tổ chức cũng mong muốn, mỗi nhà báo có thể trở thành “đại sứ truyền thông năng lượng xanh”, lan tỏa lối sống tiết kiệm, hiệu quả đến cộng đồng, đặc biệt là các ngành năng lượng thiết yếu như điện, xăng dầu…
