Từ những trang viết giữa khói lửa chiến tranh
Chiều 11/10, tại Nhà sách Fahasa Tân Định (TP Hồ Chí Minh), NXB Kim Đồng phối hợp cùng Công ty CP Phát hành sách TP.HCM (Fahasa) tổ chức chương trình “Trò chuyện cùng Mãi mãi tuổi hai mươi”, nhân dịp kỷ niệm 20 năm ra đời ấn phẩm. Chương trình có sự tham gia của đông đảo bạn đọc, với sự hiện diện của nhà báo Trung Nghĩa – Đại sứ Văn hóa đọc TP.HCM nhiệm kỳ 2023–2024 và nhà văn Bùi Tiểu Quyên, cũng là một trong những Đại sứ Văn hóa đọc của thành phố.
Không gian buổi trò chuyện giản dị mà xúc động. Giữa những kệ sách, bạn đọc lặng đi khi nghe hai khách mời đọc lại những đoạn nhật ký được viết bằng nét chữ nhỏ, đều đặn của chàng trai Hà Nội năm nào – liệt sĩ Nguyễn Văn Thạc. Những dòng viết ấy đã vượt qua hơn nửa thế kỷ, vẫn nguyên vẹn sức lay động.
“Mãi mãi tuổi hai mươi” ban đầu mang tên Chuyện đời, gồm khoảng 240 trang viết tay, ghi lại tâm tư, suy nghĩ của Nguyễn Văn Thạc từ ngày 2/10/1971 đến đầu tháng 6/1972 – từ khi anh nhập ngũ cho đến trước ngày ra chiến trường Quảng Trị. Trong những đêm gác, trên đường hành quân qua Bắc Giang, Bắc Ninh, Hà Tĩnh…, anh viết về nỗi nhớ nhà, về tình yêu đầu đời, về khát vọng cống hiến cho Tổ quốc.
Giữa khói lửa, bom đạn, từng trang viết vẫn ánh lên niềm tin và vẻ đẹp của tâm hồn tuổi trẻ. Những dòng nhật ký của anh giản dị mà đầy thơ: “Có thể mai này ta không còn được sống, nhưng ta tin, niềm tin và khát vọng của tuổi hai mươi sẽ không bao giờ mất.”
Từ chiến trường đến trái tim người đọc
Ra mắt lần đầu năm 2005, “Mãi mãi tuổi hai mươi” đã trở thành hiện tượng xuất bản đặc biệt trong đời sống văn hóa Việt Nam. Cuốn sách không chỉ được trao Giải Đặc biệt – Giải thưởng Sách Việt Nam lần thứ nhất, mà còn khơi dậy phong trào “Tiếp lửa truyền thống” trong thanh niên và cựu chiến binh cả nước.
Nhiều người đọc khi ấy đã tìm thấy trong nhật ký của Nguyễn Văn Thạc hình ảnh của chính mình – một tuổi trẻ dám sống, dám mơ, dám hiến dâng. Hàng triệu bản in được phát hành, hàng trăm buổi giao lưu, toạ đàm, và cả những chương trình tri ân liệt sĩ đã được tổ chức sau khi cuốn sách ra đời.
Hai mươi năm sau, “Mãi mãi tuổi hai mươi” trở lại với hai phiên bản mới – bìa cứng và bìa mềm. Trong đó, ấn bản đặc biệt được thiết kế công phu, bổ sung thêm hình ảnh, thư tay và bút tích của liệt sĩ, với sự hỗ trợ từ gia đình anh. Ấn bản này do Fahasa phát hành riêng trong hệ thống nhà sách như một cách tri ân và lưu giữ giá trị tinh thần của tác phẩm.
Nhà văn Bùi Tiểu Quyên, người dẫn dắt chương trình, chia sẻ: “Điều khiến Mãi mãi tuổi hai mươi không bao giờ cũ chính là sự chân thành. Từng câu chữ như một lời tự sự, không tô vẽ, không khoa trương, mà chính bởi sự giản dị ấy, nó đi thẳng vào trái tim.”
Ngọn lửa tuổi 20 – niềm tin cho thế hệ hôm nay
Tại buổi trò chuyện, nhà báo Trung Nghĩa – Đại sứ Văn hóa đọc TP.HCM đã có những chia sẻ đầy xúc động: “Hơn cả một hiện tượng xuất bản, Mãi mãi tuổi hai mươi là một *hiện tượng tinh thần*. Nó tác động mạnh mẽ đến hàng triệu người, đặc biệt là giới trẻ, bởi sự trong sáng, tình yêu quê hương, tình cảm dành cho gia đình, cho người con gái mà anh yêu… được viết ra bằng tất cả sự chân thật.”
Ông cho rằng, trong bối cảnh đất nước đang bước vào kỷ nguyên mới, khi tuổi trẻ hôm nay có nhiều cơ hội và cũng đối mặt không ít thử thách, những trang nhật ký của Nguyễn Văn Thạc vẫn giữ nguyên giá trị như một “ngọn đuốc soi đường”.
“Lý tưởng và tinh thần tuổi 20 của anh Thạc, của thế hệ đi trước, chính là điều mà các bạn trẻ hôm nay tiếp nối – bằng cách học tập, rèn luyện, sống tốt, cống hiến cho cộng đồng, cho quê hương. Đó là cách họ tiếp tục hành trình mà thế hệ cha anh đã khởi đầu,” – nhà báo Trung Nghĩa chia sẻ.
Không khí buổi trò chuyện trở nên lắng đọng khi những trích đoạn nhật ký được vang lên: những dòng chữ nhỏ nhưng mang sức mạnh tinh thần to lớn, khiến nhiều người rưng rưng. “Mãi mãi tuổi hai mươi” không chỉ là cuốn nhật ký của một người lính trẻ đã ngã xuống, mà còn là bản anh hùng ca về niềm tin và tình yêu cuộc sống.
Khi di sản tinh thần trở thành hành trang của tuổi trẻ
Hai mươi năm, cuốn sách vẫn được tái bản, được nhắc đến trong trường học, trong các buổi sinh hoạt Đoàn, Hội, và cả trong những chuyến đi tri ân đến nghĩa trang Trường Sơn. “Mãi mãi tuổi hai mươi” đã vượt qua giới hạn của một tác phẩm văn học để trở thành một phần ký ức tập thể, một “chứng nhân tinh thần” của cả một thế hệ.
Nhiều người trẻ hôm nay, dù sinh ra sau chiến tranh, vẫn tìm thấy trong đó sự đồng điệu. Bởi “tuổi hai mươi” không chỉ là con số, mà là một thái độ sống – sống đẹp, sống có lý tưởng, sống để yêu và để cống hiến.
Tại buổi giao lưu, nhiều bạn đọc trẻ bày tỏ niềm xúc động khi được cầm trên tay cuốn nhật ký đã từng làm rung động cả một thế hệ. Bạn Nguyễn Trâm Anh, sinh viên năm thứ hai Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn TP.HCM, chia sẻ: “Đọc Mãi mãi tuổi hai mươi, em thấy mình được tiếp thêm năng lượng sống. Những điều anh Thạc viết rất thật, rất gần, khiến em muốn sống có ý nghĩa hơn mỗi ngày.”
Trong kỷ nguyên hội nhập, khi thế giới mở ra vô vàn cơ hội, giá trị của một cuốn nhật ký viết cách đây hơn nửa thế kỷ lại càng trở nên quý giá. Nó nhắc người trẻ nhớ rằng, để đi xa, con người cần có gốc – mà cái gốc ấy chính là lý tưởng, lòng nhân ái và tình yêu Tổ quốc.
