Lễ hội chùa Hương: nét đẹp văn hóa của miền Bắc

Lễ hội Chùa Hương diễn ra ở đâu?

Lễ hội Chùa Hương diễn ra trên địa bàn xã Hương Sơn, thuộc địa phận huyện Mỹ Đức, tỉnh Hà Tây. Xã Hương Sơn bao gồm 6 thôn: Tiên Mai, Phú Yên, Hội Xá, Đục Khê, Yến Vĩ và Hạ Đoàn.

Lễ hội Chùa Hương bắt đầu từ ngày nào? Kéo dài bao lâu?

Lễ hội chùa Hương năm 2023 sẽ diễn ra từ ngày 23/1/2023 đến 23/4/2023 (tức từ ngày mùng 2 tháng Giêng đến hết ngày mùng 4 tháng Ba âm lịch).

Sáng 27/1/2023 (tức mồng 6 tháng Giêng Quý Mão), Lễ khai hội chùa Hương Xuân Quý Mão với chủ đề “an toàn – văn minh – thân thiện” đã diễn ra tại sân chùa Thiên Trù (xã Hương Sơn, huyện Mỹ Đức, thành phố Hà Nội).

Lễ hội chùa Hương là nét đẹp văn hóa miền Bắc

Chùa Hương là một danh thắng nổi tiếng, không chỉ bởi cảnh đẹp mà nó còn là một nét đẹp văn hóa tín ngưỡng đạo phật của người dân Việt Nam. Không giống bất kỳ nơi nào,Chùa Hương là một tập hợp nhiều đền chùa hang động gắn liền với núi rừng,và trở thành một quần thể thắng cảnh rộng lớn,với một kiến trúc hài hòa giữa thiên nhiên và nhân tạo.Tạo hóa đã khéo bày đặt cho nơi đây núi non sông nước hiền hòa và rồi con người đã thổi hồn vào những điều kỳ diệu đó nó trở lên lung linh, sinh động và nhiều màu sắc.

Chính điều đó đã tạo nên một nét văn hóa của dân tộc, đó là nét văn hóa tín ngưỡng đạo phật. Có lẽ đã trải qua nhiều thế kỷ, nét văn hoá đã in đậm vào trong tâm thức của mỗi con người Việt Nam ta khi đến với Chùa Hương, để rồi những khách hàng năm lại nô nức về đây với mong muốn được thắp một nén tâm hương, để thoả ước nguyện của mình. Trước một danh thắng như vậy các vị Vua Chúa và các vị nho nhã đã không tiếc lời thán phục. Năm 1770 khi Chúa Trịnh  Sâm tuần thú Hương Sơn có đề khắc năm chữ lên cửa động Hương Tích "Nam Thiên Đệ Nhất Động "  (Động Đẹp Nhất Trời Nam), kỳ sơn tú thủy" (núi non đẹp lạ) và còn rất nhiều những thi nhân tới đây đã đề bút như: Chu Mạnh Trinh, Cao Bá Quát, Xuân Diệu. Chế Lan Viên, Hồ Xuân Hương...

Lễ hội Chùa Hương gắn liền với tín ngưỡng dân gian thờ Chúa Ba. Tương truyền rằng công chúa Diệu Thiện đã tu hành 9 năm tại Hương Sơn, sau đó đắc đạo thành Phật để phổ độ chúng sanh. Thời điểm mà công chúa Diệu Thiện đắc đạo cũng chính là giữa mùa Xuân, trăm hoa đua nở, cây cỏ xanh tươi, vạn vật tương sinh tương ái.

Phần lễ lễ hội Chùa Hương

Phần lễ của lễ hội Chùa Hương rất đặc sắc và thể hiện trọn vẹn tín ngưỡng thờ cúng dân gian của người miền Bắc nói riêng. 

Hội Chùa Hương bắt đầu vào mùng 6 tháng 1 Âm lịch với lễ khai sơn hay còn gọi lễ mở cửa rừng ở làng Yến Vi và Phú Yên. Nghi lễ khai sơn vốn là nghi lễ nông nghiệp của người Việt cổ để tạ thần núi, tạ chúa sơn lâm và cầu mong một năm mưa thuận gió hòa, gặp nhiều may mắn. Ngày nay, lễ khai sơn chứa hàm ý mới là mở cửa chùa, khai lễ. Trong buổi lễ sẽ trưng bày hương, đèn, nến, hoa, hoa quả, đồ chay. Sau đó các vị tăng ni mặc áo cà sa sẽ tiến hành cúng bái theo nghi thức. 

Trong ngày khai hội cũng có lễ hội dâng hương để tưởng nhớ các vị tướng của vua Hùng, phần này do nhà chức trách của địa phương tổ chức.

Lễ hội Chùa Hương có những hoạt động gì?

Rất nhiều trò chơi, hoạt động văn hóa đặc sắc cũng được diễn ra tại nơi đây như chèo thuyền, hát chèo, leo núi, hát chầu văn,...ngày hội du thuyền còn mang lại một nét đẹp độc đáo của lễ hội chùa Hương bởi gợi nhớ đến cội nguồn cho người đi hội.

Các tuyến lễ hội Chùa Hương

Lễ hội Chùa Hương trải dài trên 3 tuyến:

• Tuyến Hương Tích: Tuyến lễ hội chính nên tập trung các hoạt động đặc sắc. Bạn sẽ ngồi đò từ bến Yến, ghé lễ đền Trình. Sau đó sẽ đi qua hàng loạt địa điểm nổi tiếng cầu Hội, hang Sơn Thủy Hữu Tình, núi Dổi Chèo, núi Con Voi, núi Mâm Xôi, núi Con Gà… và cấp bến tại bến Thiên Trù. Từ đây, bạn có thể đi ghé thăm và cúng viếng các chùa Tiên, chùa Giải Oan, đền Cửa Võng và cuối cùng là chùa Trong hay Đệ Nhất Động Hương Tích.
• Tuyến Tuyết Sơn: Bắt đầu từ bến Đục, bạn sẽ rẽ qua làng Phú Yên để gặp suối Tuyết trước khi ra bến đò Phú Yên để ghé lễ đền Mẫu Hạ. Sau đó, bạn sẽ ngồi đò để đến núi Thuyền Rồng, núi Con Phượng, hòn Đầu Sư Tử, vách đá Kỳ Sơn Tú Thủy và đến bến Tuyết Sơn, vào chùa Bảo Đài. Sau đó bạn sẽ rời thuyền để leo núi đến Bạch Tuyết Môn, vào điện Cô, tới chùa Tuyết Sơn còn có tên Ngọc Long động.
• Tuyến Long Vân: Đò sẽ đưa bạn đi từ bến Yến và dừng ghé lễ ở đền Trình. Sau đó, đò sẽ rẽ qua một nhánh của suối Yến để qua núi Ông Sư Bà Vãi rồi cập bến Long Vân. Lúc này, bạn sẽ lên thuyền để vào chùa Long Vân và thăm động Long Vân, tiếp đó là chùa Cây Khế. Đi xa hơn 1 chút khoảng vài trăm mét, bạn sẽ gặp hang Sũng Sàm.