Độc đáo Lễ hội truyền thống làng Lệ Mật, di sản văn hoá phi vật thể Quốc gia

Ngày 9/5, Quận uỷ, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ quận Ba Đình trang trọng tổ chức lễ hội kỷ niệm 980 năm Thập Tam Trại. Lễ hội để tưởng nhớ người anh hùng Nguyễn Quý Công (Hoàng Phúc Trung) hay còn gọi là ông Hoàng Lệ Mật, vị công thần triều Lý, người có công khai khẩn vùng đất hoang phía Tây kinh thành Thăng Long, lập ra 13 làng trại, tạo nên vùng nông nghiệp trù phú với địa danh Thập Tam Trại.

Chuyện kể rằng: vào thế kỷ XI, con gái vua Lý Thánh Tông dong thuyền chơi trên dòng sông Thiên Đức (sông Đuống ngày nay) chẳng may bị thủy quái có hình thù con rắn bắt giữ. Đám quan quân tùy tùng không đủ sức cứu giúp, rất may có chàng trai họ Hoàng (làm nghề đánh cá) lao vào cuộc, trận thủy chiến diễn ra ác liệt rồi cuối cùng quái vật bị chặt đầu bằng lưỡi gươm của chàng trai dũng cảm ấy. Có công cứu sống công chúa nhưng chàng trai dũng sĩ từ chối mọi công danh, vàng bạc do nhà vua ban thưởng, chàng chỉ xin được phép đưa dân làng Thăng Long. Chàng đã cùng dân làng lập được 13 trại làm ăn thịnh vượng, đó cũng là 13 làng có những cái tên: Cống Vị, Ngọc Hà, giảng Võ, Thủ Lê, Vạn Phúc, Hữu Tiếp, Thụy Khê, Ngọc Khánh, Liêu Giai, Kim Mã, Đại Yên, Phủ Đế… Để ghi nhớ công trạng của chàng, dân làng Lệ Mật đã tôn vinh chàng là Thành hoàng làng. Hàng năm, dân của 13 làng trại lại trở về nhớ tới công đức của vị tổ họ Hoàng.

Làng Lệ Mật vào cuối thời Lê đầu thời Nguyễn là một xã thuộc tổng Gia Thụy, huyện Gia Lâm, phủ Thuận An, trấn Kinh Bắc. Năm 1961, xã Việt Hưng cùng các xã, thị trấn trong huyện Gia Lâm được nhập về thành phố Hà Nội. Năm 2003, khi một phần huyện Gia Lâm được tách ra để thành lập quận Long Biên, xã Việt Hưng đổi thành phường Việt Hưng thuộc quận Long Biên. Lệ Mật là một làng cổ, xưa có tên là "Trù Mật", có lẽ vì kỵ húy chúa Trịnh Chù (Trịnh Cương (1686 - 1729) nên đổi thành tên như hiện nay.

Năm nay, Lễ hội truyền thống làng Lệ Mật được tổ chức trong 4 ngày, từ ngày 9 đến hết ngày 12-5-2023 (tức ngày 20 đến 23-3 âm lịch). Theo Phó chủ tịch UBND quận Long Biên Đinh Thị Thu Hương, vinh dự được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể của Quốc gia từ năm 2015, sau 3 năm phải dừng và hạn chế trong công tác tổ chức, Lễ hội truyền thống làng Lệ Mật năm nay được tổ chức với các hoạt động phong phú, mang đậm bản sắc truyền thống, nét độc đáo của đất và người Lệ Mật, Việt Hưng, Long Biên thân thiện và mến khách.

“Đặc biệt, năm 2023 là năm tiếp theo làng Lệ Mật được UBND quận Long Biên lựa chọn là địa điểm tổ chức Tuần lễ văn hóa - thương mại - làng nghề (từ 10 đến 15-5-2023)”, đồng chí Đinh Thị Thu Hương nhấn mạnh.