Bảo vật quốc gia nghìn năm tuổi nào ẩn giấu tại bảo tàng Vũng Tàu?

Mặt nạ vàng Giồng Lớn - Long Sơn là một trong những bảo vật quốc gia quý giá nhất của Việt Nam, được phát hiện tại khu vực Giồng Lớn, Long Sơn, thành phố Vũng Tàu. Đây là một di sản vô cùng độc đáo, không chỉ có giá trị văn hóa và lịch sử sâu sắc mà còn mang đậm nét nghệ thuật và tín ngưỡng của người xưa.

Nguồn gốc và phát hiện

Mặt nạ vàng Giồng Lớn được phát hiện qua hai đợt khai quật lớn vào năm 2003 và 2005 trên diện tích gần 550m² tại Giồng Lớn, Long Sơn. Các nhà khảo cổ đã tìm thấy 2.308 hiện vật bằng nhiều chất liệu khác nhau, trong đó có ba chiếc mặt nạ vàng đặc biệt. Những hiện vật này đều có niên đại khoảng 2.000 năm, thuộc thời kỳ tiền Óc Eo.

Ba chiếc mặt nạ vàng còn nguyên vẹn được tìm thấy là đồ tùy táng thuộc 3 ngôi mộ đặc biệt tại di chỉ khảo cổ này. Hiện vật được xác định có niên đại từ thế kỷ thứ I trước Công nguyên (TCN).

Chiếc mặt nạ vàng thứ nhất:

Kích thước: 15x3 cm

Mô tả: Mặt nạ hình chữ nhật, chỉ thể hiện nửa mặt phía trên, chủ yếu là đôi mắt. Đôi lông mày dài, thanh tú với phần đầu thấp ngang mí mắt, thân cong dần lên trên và đuôi mày cao vút. Mặt sau là âm bản của những nét chạm ở phần trước, với 4 lỗ nhỏ ở 4 góc. Đây là chiếc mặt nạ thuộc dạng "eye-cover."

Chiếc mặt nạ vàng thứ hai:

Kích thước: 15x6 cm

Mô tả: Phần mặt trước in nổi đôi mắt mở to, đôi lông mày cong cụp xuống cùng sống mũi nổi cao và cánh mũi bầu. Góc dưới của má bên phải có hình gần giống mặt trời, với vòng tròn ở giữa và nhiều tia xung quanh. Mặt sau là âm bản của những nét chạm ở phần trước, với 3 lỗ nhỏ mỗi cạnh dọc.

Chiếc mặt nạ vàng thứ ba:

Kích thước: 15x8 cm

Mô tả: Phần mặt trước in nổi khuôn mặt người với đôi mắt mở to, đôi lông mày rậm giao nhau, mũi to và môi dày. Mặt sau là âm bản của những nét chạm ở mặt trước, có các lỗ ở 4 góc và gần phía dưới môi để xỏ dây. Đây là chiếc mặt nạ thuộc dạng "full-face," thể hiện toàn bộ đặc điểm của khuôn mặt.

Giá trị của bảo vật 

Những chiếc mặt nạ này được làm từ kim loại vàng với kỹ thuật chế tác điêu luyện, thể hiện trình độ cao của người xưa trong việc sử dụng vật liệu quý. Chúng được cho là các hiện vật tùy táng, thể hiện tín ngưỡng và mong muốn về một cuộc sống sung túc, giàu sang ở thế giới bên kia. Các mặt nạ này thuộc về tầng lớp có địa vị cao trong xã hội đương thời của cư dân Giồng Lớn - Long Sơn.

Giá trị văn hóa và lịch sử 

Mặt nạ vàng Giồng Lớn không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật tinh xảo mà còn là một minh chứng sống động cho nền văn hóa phát triển rực rỡ của vùng ven biển Đông Nam bộ trong giai đoạn tiền Óc Eo. Những hiện vật này cung cấp tư liệu quan trọng giúp các nhà nghiên cứu hiểu rõ hơn về đời sống, tín ngưỡng và nghệ thuật của cư dân cổ đại tại khu vực này.

Bảo tồn và trưng bày

Hiện nay, Mặt nạ vàng Giồng Lớn được bảo tồn và trưng bày tại bảo tàng Vũng Tàu, nơi du khách có thể chiêm ngưỡng và tìm hiểu về giá trị văn hóa, lịch sử của bảo vật này. Sự hiện diện của mặt nạ vàng trong bảo tàng không chỉ làm phong phú thêm bộ sưu tập di sản văn hóa của địa phương mà còn góp phần quảng bá và giữ gìn những giá trị truyền thống quý báu của dân tộc.

Mặt nạ vàng Giồng Lớn - Long Sơn thực sự là một báu vật vô giá, minh chứng cho sự phong phú và đa dạng của văn hóa Việt Nam qua các thời kỳ lịch sử.