Sau chuyến bay nhiễu loạn kinh hoàng của Singapore Airlines: Hành khách cần làm gì để bảo vệ an toàn?

Ngày 21/5, chiếc máy bay mang số hiệu SQ321 thuộc hãng hàng không Singapore Airlines đã bất ngờ bị nhiễu loạn do bão nhiệt đới. Vụ việc này đã khiến một hành khách thiệt mạng cùng hàng chục người bị thương. Chứng kiến vụ việc thương tâm trên, nhiều người tỏ ra sợ hãi và thắc mắc liệu "nhiễu loạn" là do đâu và nó nguy hiểm đến mức nào. 

Để giải đáp thắc mắc chi tiết những câu hỏi trên, mới đây, tờ SCMP đã có cuộc gặp gỡ với các chuyên gia để phân tích về tình trạng nhiễu loạn không khí, cũng như những khuyến nghị để các hành khách đi máy bay có thể bảo vệ mình khi gặp phải tình huống tương tự.

1. Điều gì đã xảy ra với chiếc máy bay của Singapore Airlines?

Chiếc máy bay mang số hiệu SQ321 chở theo 229 người dự kiến bay từ London và đáp xuống Singapore. Tuy nhiên, máy bay đã buộc phải hạ cánh khẩn cấp xuống Thái Lan do gặp tình trạng nhiễu loạn nghiêm trọng ở gần không phận của Myanmar, khu vực thời điểm đó chịu ảnh hưởng bởi giông bão nhiệt đới. 

Theo báo cáo, chiếc máy bay đã gặp vấn đề ở độ cao khoảng 31.000 feet (gần 9,5 km) trước khi mất độ cao nhanh chóng. Các luồng không khí từ cơn bão nhiệt đới nhiều khả năng là tác nhân gây ra vụ việc vừa qua. Dù vậy, cơ quan chức năng sẽ mất một khoảng thời gian nhất định để đưa ra câu trả lời chính xác.

2. Nhiễu loạn không khí là gì?

Theo Đài thiên văn Hong Kông (Trung Quốc), nhiễu loạn là do chuyển động nhanh bất thường của không khí do bão, dòng tia hoặc khi gió thổi qua các dãy núi.

Các chuyên gia cho hay: "Tình trạng nhiễu loạn xảy ra khi máy bay đi vào một khu vực không khí bị “xáo trộn”, chứa các luồng không khí có hướng và tốc độ khác nhau. Giống như một chiếc thuyền đang đi trên biển động, máy bay cũng bị đung đưa bởi các luồng không khí".

3. Khi nào hiện tượng nhiễu loạn không khí xuất hiện?

Theo Paul Weatherilt, phi công của hãng hàng không Cathay Pacific của Hồng Kông (Trung Quốc), máy bay thường gặp hai loại nhiễu loạn. Một là loại liên quan đến thời tiết, chẳng hạn như khi có giông bão, nó sẽ xuất hiện trên radar thời tiết hoặc có thể nhìn thấy bằng mắt thường khi đang bay.

Ông Paul cũng chia sẻ thêm, hiện công nghệ hàng không đã phát triển đến mức dự báo được chính xác tình trạng hỗn loạn, thậm chí còn dự đoán mức độ nghiêm trọng của sự nhiễu loạn để các phi công có thể tránh xa khu vực đó. “Chúng tôi sẽ được cảnh báo và treo biển thắt dây an toàn để cảnh báo cho hành khách”, ông nói.

Hai là sự nhiễu loạn không khí xảy ra do luồng không khí bị đứt gãy và sự mất ổn định gần các dòng tia, trường hợp này thường sẽ khó dự đoán hơn.

“Loại nhiễu loạn có liên quan đến dòng tia, còn được gọi là nhiễu loạn không khí rõ ràng, nó có thể gây ra ảnh hưởng khá nghiêm trọng như khiến máy bay rung lắc dữ dội và rơi vào tình trạng mất kiểm soát. Một số trường hợp nhiễu loạn còn dẫn đến hư hỏng máy bay, ảnh hưởng đến tính mạng của các hành khách”, ông Paul chia sẻ.

Có nhiều nguyên nhân khiến không khí di chuyển hỗn loạn, phổ biến nhất là "nhiễu loạn cơ học" - xảy ra xung quanh các ngọn núi hay vật cản vật lý khác. Khi gió thổi vào một ngọn núi, hướng gió sẽ bị tỏa ra nhiều hướng khác nhau tạo thành hiện tượng gọi là "sóng núi". Những luồng không khí bị đứt gãy khi va vào vật cản như một ngọn núi có thể làm rung chuyển một chiếc máy bay đang cố gắng đi qua.

Ngay cả khi không có bão hay núi, máy bay vẫn có thể rơi vào tình trạng nhiễu loạn nếu gặp phải dòng tia (jet stream). Đây là các luồng gió ở cùng độ cao với máy bay, thổi với tốc độ lên tới 442 km/h. Nghiên cứu cho thấy máy bay di chuyển cùng chiều với dòng tia sẽ tiết kiệm nhiên liệu hơn nhiều so với máy bay đi ngược dòng tia.

4. Nhiễu loạn nguy hiểm thế nào?

Theo Cục Hàng không Liên bang Hoa Kỳ (FAA), tổng cộng có khoảng 163 người bị "thương tích nghiêm trọng" do nhiễu loạn từ 2009 đến 2022. Các tiếp viên cũng bị ảnh hưởng do họ thường đang đứng khi máy bay gặp nhiễu loạn. 

Cụ thể, vào tháng 7/2023, 7 người bị thương trên chuyến bay của Hawaiian Airlines tới Sydney, Australia khi máy bay gặp nhiễu loạn nghiêm trọng. Tháng 12/2022, 20 người đã phải nhập viện khi máy bay đi từ Phoenix đến Honolulu gặp nhiễu loạn.

Ông Paul cho biết, các vụ tai nạn nghiêm trọng do nhiễu loạn không khí chỉ xảy ra khoảng một lần mỗi năm trên toàn cầu và thường liên quan đến nhiễu loạn không khí rõ ràng khiến phi công không thể tránh được việc ở gần các dòng máy bay phản lực.

Tuy nhiên, các chuyên gia từ Đại học Reading ở Vương quốc Anh đã cảnh báo nhiễu loạn nghiêm trọng sẽ xảy ra thường xuyên hơn do các dòng tia trở nên khó dự đoán hơn do biến đổi khí hậu.

5. Hành khách cần làm gì để bảo vệ an toàn cho bản thân?

Qua sự việc đau lòng trên, Pauld khuyến nghị hành khách luôn thắt dây an toàn, ngay cả khi biển báo tắt. “Đừng bao giờ ngồi xuống khi chưa thắt dây an toàn. Những người bị thương trong các sự cố có nhiễu loạn bất ngờ đã không thắt dây an toàn khi ngồi xuống", Paul chia sẻ.

Ông cũng nhấn mạnh trong tình trạng hỗn loạn nghiêm trọng, phi hành đoàn có nguy cơ bị thương cao hơn vì hầu hết các hành khách đều đang ngồi với dây an toàn được thắt chặt, trong khi đó các thành viên phi hành đoàn có thể đang đứng khi đang xảy ra tình trạng hỗn loạn.

“Hãy luôn thắt dây an toàn vì có khả năng xảy ra tai nạn. Ngay cả khi bạn thắt dây an toàn lỏng lẻo một chút, nó sẽ giúp bạn không bị thương nặng", Paul nói. Ngoài ra, hành khách cũng được khuyến cáo để hành lý một cách chắc chắn để hạn chế việc bị thương do đồ vật rơi từ trên xuống.