Khám phá ngôi chùa không sư ở làng cá chép 400 năm tuổi "độc nhất vô nhị"

Theo Cổng thông tin điện tử Đảng bộ tỉnh Nam Định, Hành Thiện là tên gọi xưa của ngôi làng thuộc phủ Xuân Trường, nay thuộc xã Xuân Hồng, huyện Xuân Trường. Làng được thành lập vào khoảng năm 1500 với tên gọi là Hành Cung Trang, cho đến năm 1823 dưới thời Vua Minh Mạng (1791-1841) được đổi tên thành Hành Thiện ý chỉ nơi làm những điều lành, điều thiện. Hành Thiện từ xa xưa đã nổi tiếng là mảnh đất địa linh nhân kiệt với nhiều danh nhân như Tổng Bí Thư Trường Chinh và những nét đặc sắc trong văn hóa, kiến trúc.

Do vị trí địa lý đặc biệt nên ngôi làng này còn có tên gọi là làng cá chép. Với đầu nhìn về hướng Nam sông Ninh Cơ, đuôi nằm ở phía Bắc nơi con sông Hồng đổ về biển lớn. Khu vực mắt cá là giếng cổ bên cạnh chợ Hành Thiện gần với miếu Tam Giáp. Các vây cá là hình dung của những cây cầu. Chùa Keo Hành Thiện tọa lạc ở phần đuôi cá.

Theo sử sách, ngôi chùa này được Thiền sư Không Lộ xây dựng vào năm 1061 dưới thời Lý ở ven sông Hồng. Tuy nhiên, đến năm 1611, sau một trận lũ lớn làng mạc và ngôi chùa bị cuốn trôi, người dân phải di tản đến nơi khác sinh sống. Một bộ phận dân cư xuống vùng Xuân Trường dựng lại chùa Keo Hành Thiện. Trải qua nhiều thăng trầm lịch sử và các lần tôn tạo, ngôi chùa vẫn giữ được nhiều nét kiến trúc đình chùa thời xưa. Năm 2016, chùa Keo Hành Thiện được Thủ tướng Chính phủ xếp hạng là Di tích quốc gia đặc biệt.

Hàng năm, tại chùa Keo Hành Thiện diễn ra nhiều nghi lễ quan trọng liên quan đến Phật, Đức Thánh tổ, các vị thần làng,... nhưng lớn nhất là nghi lễ diễn ra vào dịp mùa xuân và mùa thu. Vào mùa xuân tại chùa Keo Hành Thiện nhiều nghi thức dâng hương, rước kiệu, yến lão,... được cử hành. Vào mùa thu (tháng 9 Âm lịch) dân làng tổ chức lễ hội kỷ niệm ngày sinh của Đức Thánh tổ Thiền sư Không Lộ với nhiều hoạt động như: Phụng nghinh, bơi trải, phục miều y, dụng phướn, rước đèn, múa rối, chọi gà,...