Chạy trail có gì khác so với chạy road mà dân đam mê "xê dịch" cần phải dày công chuẩn bị?

Chạy trail là gì? Chạy trail có khác gì chạy road?

Chạy trail có thể hiểu là một hình thức chạy bộ kết hợp với leo núi. Thay vì chạy ở dạng địa hình bằng phẳng với cự ly ngắn như chạy road, thì chạy trail thường được tổ chức ở vùng rừng, núi - nơi tách biệt hẳn với khu vực đông dân cư. Nhờ vậy mà người chạy thường được gần gũi với thiên nhiên. Tuy nhiên, đa số địa hình ở các giải chạy trail đều khá dốc, không bằng phẳng và nhiều chướng ngại vật.

Thế nên bộ môn này đòi hỏi người chạy phải có sự linh hoạt và khéo léo để vượt chướng ngại vật, chứ không chỉ tập trung dồn hết lực vào đôi chân như khi chạy road. Bên cạnh đó, còn cần phải lên kế hoạch phân chia sức lực thật chi tiết giữa chạy và đi bộ bởi việc phải leo trèo nhiều khiến người chạy dễ xuống sức nhanh, đặc biệt là ở các cự ly ultra trail lớn hơn 42km. 

Nói là vậy nhưng trải nghiệm thực tế lúc nào cũng khốc liệt hơn. Anh Nguyễn Mạnh Cường - người đã có 5 năm kinh nghiệm chạy bộ cho biết, trước đây anh chỉ chuyên chạy road. Đến khi anh tham gia vào các cộng đồng chạy bộ lớn trên mạng xã hội và thấy nhiều người chia sẻ chạy trail không mệt bằng chạy road, chạy trail còn được hòa mình vào cảnh sắc hùng vĩ của núi rừng. Đó cũng là những "viên gạch" đầu tiên khiến anh để ý và tìm hiểu sâu hơn về bộ môn chạy trail này.

Thay vì chọn những giải có cự ly ngắn phù hợp với người mới vừa đặt chân vào bộ môn này, anh Cường lại quyết định thử thách bản thân ngay giải đầu tiên - "Cúc Phương Jungle Path 2023" với cự ly 42km. Tuy đã có sẵn nền tảng kinh nghiệm chạy bộ nhiều năm, nhưng anh vẫn không tránh khỏi những ngỡ ngàng cũng như chấn thương trong quá trình chạy trail.

“Mình đã bị choáng ngợp bởi địa hình ở cung 42km. Những con dốc thẳng tắp cứ nối tiếp nhau đủ làm một người chỉ chuyên chạy road như mình thấy nản khi vừa vượt qua một con dốc này, chưa kịp thở phào đã thấy một đỉnh dốc khác. Chưa kể những phiến đá sắc nhọn trơn trượt khiến mình gặp vài chấn thương nhỏ ở mắt cá chân. Nhưng nhờ vậy mà mình dần có kinh nghiệm để vượt qua đoạn leo đá tai mèo”, anh Cường bộc bạch những khó khăn khi lần đầu chuyển sang chạy trail.

Mặc dù là vậy nhưng anh vẫn cảm thấy phấn khởi trước một trải nghiệm hoàn toàn mới để rồi thứ chờ đợi anh sau khi vượt núi, băng rừng là khung cảnh cánh đồng rộng thênh thang tuyệt đẹp, tiếp thêm động lực cho anh tiếp tục cuộc hành trình.

Có thể thấy chạy trail là một hoạt động mang tính thử thách cao, vì vậy người chạy không chỉ phải chuẩn bị về kỹ năng chạy mà còn cần học hỏi thêm các kiến thức sinh tồn để đề phòng những tình huống bất ngờ trong quá trình tham gia các giải chạy trail.

Bên cạnh những lợi ích như được rèn luyện sức khỏe, thưởng ngoạn cảnh sắc hùng vĩ của núi rừng, với anh Cường việc tham gia giải chạy còn giúp anh thực hiện được điều mà trước đây anh chưa làm được - kết nối thêm nhiều bạn có cùng đam mê, bởi khi anh còn tham gia các giải chạy road, đến việc thở cũng đã là một điều khó khăn huống hồ gì là việc giao tiếp, nhưng chạy trail lại tạo cơ hội cho anh được sống chậm lại và kết nối nhiều hơn.

Ngoài ra, đây còn là cơ hội để các vận động viên gần gũi với thiên nhiên hơn, qua đó góp phần nâng cao ý thức trong việc bảo vệ môi trường, gìn giữ những viên ngọc quý giá do đất mẹ ban tặng đang ngày càng mất dần đi do sự khai thác quá mức dẫn đến mất cân bằng hệ sinh thái.

Chưa dừng tại đó, anh Cường còn tham gia một số giải chạy lớn như Vietnam Mountain Marathon 2023 với cự ly 100km ở SaPa, Ultra trail Cao Bằng 2023 với cự ly 320km ở Cao Bằng,... Với kinh nghiệm ở một số giải trên, anh Cường đúc kết được 4 điều mà các bạn trẻ mới lần đầu tham gia giải chạy trail cần lưu ý:

Thứ nhất, tích lũy kiến thức về bộ môn chạy trail

Hiện tại, các bạn khó có thể tìm được một tài liệu tổng hợp về bộ môn chạy trail như chạy road. Thay vào đó, các bạn hãy bắt đầu tìm hiểu từ những nguồn như youtube, hay tham gia vào các cộng đồng chuyên về chạy trail như nhóm Vietnam Ultra Trail – VUT. Đồng thời, đừng quên theo dõi trang cá nhân của những trail runner hàng đầu Việt Nam như Quang Trần, Hà Hậu.

Thứ hai là tích lũy khối lượng bằng việc luyện tập

Tích lũy khối lượng là việc bạn cần hoàn thành những bài tập để đạt được mục tiêu tập luyện của tuần/tháng như chạy/đi bộ với quãng đường tổng bao nhiêu km, leo dốc/xuống dốc tổng được bao nhiêu mét. Trong bộ môn trail, mọi người hay đề cập đến khái niệm ‘gain’ - tổng độ cao phải vượt qua, mục tiêu cụ thể sẽ phụ thuộc vào chặng đua sắp tới mà bạn chinh phục có cự ly và gain bao nhiêu.

Thứ ba là công cụ hỗ trợ (đồng hồ có gps độc lập, vest đựng đồ và nước, gậy chạy trail, quần áo giữ nhiệt, đồ ăn cung cấp dinh dưỡng,…)

Khi chạy đường bằng, các bạn chỉ cần sắm một đôi giày chạy tốt, một bộ quần áo thoáng mát, một chiếc đồng hồ có tính năng đo quãng đường, tốc độ, nhịp tim khi chạy bộ. Nhưng với bộ môn trail, các công cụ hỗ trợ không chỉ là món đồ hỗ trợ bạn hoàn thành cuộc đua mà còn là những đồ dùng tối thiểu giúp bạn sinh tồn khi gặp vấn đề trong suốt giải chạy. 

Với các giải chạy đường bằng, các điểm support trên đường chạy cách nhau chỉ từ 2 - 3km nên bạn không cần phải lo về vấn đề đồ ăn, nước uống. Trừ phi bạn muốn đạt thành tích cao hay tranh bục thì sẽ cần chuẩn bị những loại dinh dưỡng đặc biệt gọn nhẹ. 

Ngược lại, với các giải chạy trail tổ chức ở các vùng rừng, núi, nơi có mật độ dân cư thấp, các điểm support cách nhau khoảng 10km. Tuy nhiên, 10km địa hình rừng núi thường khiến người ta có cảm giác quãng đường dài gấp 2 - 3 lần so với quãng đường ở địa hình bằng phẳng.

Trong quá trình đó, bạn có thể phải đối mặt với các nguy cơ như đi lạc, bị chấn thương, bị rắn cắn, điện thoại bị mất sóng giữa rừng núi,… Chính vì vậy, trước khi tham gia giải chạy trail, đặc biệt là những giải chạy xuyên đêm, bạn cần phải chuẩn bị kỹ thức ăn dinh dưỡng và các công cụ hỗ trợ theo yêu cầu của Ban tổ chức.

Cuối cùng, khảo sát cung đường của giải chạy

Khoảng 1 tháng trước khi giải chạy diễn ra, BTC sẽ gửi cho các vận động viên các file dữ liệu để tải vào đồng hồ chuyên dụng, nó được xem như một người dẫn đường ảo. Nếu có điều kiện, bạn có thể đến để tự khảo sát đường chạy, thậm chí thuê một người dân bản địa dẫn đường. Việc định hình trước địa hình cung đường chạy giúp bạn điều chỉnh việc luyện tập phù hợp hơn, cũng như giúp thành tích đạt được tốt hơn khi đã thuộc đường.

Chạy road và chạy trail đều có những điểm thú vị riêng. Nếu chạy road phổ biến, dễ tập luyện ở mọi cung đường thì chạy trail lại như một "luồn sinh khí mới" với dân đam mê xê dịch. Chạy trail tạo cơ hội cho người chạy có thêm trải nghiệm thú vị như kết nối với những người có cùng đam mê, gần gũi với thiên nhiên hơn, rồi ngắm nhìn mây trời trôi bồng bềnh trong từng bước chạy… Đó đều là những khoảnh khắc đáng nhớ mà chạy road trong thành phố khó có thể có được.