Những ngôi nhà cổ hàng trăm năm tuổi còn sót lại ở miền Tây, từng là bối cảnh loạt bộ phim điện ảnh nổi tiếng

Nhà cổ Ông Kiệt ở Làng Cổ Đông Hòa Hiệp – Tiền Giang

Làng cổ Đông Hòa Hiệp nổi tiếng với cảnh quan thiên nhiên tuyệt đẹp, sông nước miệt vườn đặc trưng miền Tây, các làng nghề thủ công truyền thống và đặc biệt là các ngôi nhà cổ đã tồn tại hơn 100 năm. Trong đó, nhà cổ Ông Kiệt ở ấp Phú Hòa được các khảo cổ gia Nhật Bản  xếp vào loại Cửu Đại Mỹ Gia ở Việt Nam và công nhận là di sản văn hóa của UNESCO châu Á năm 2002.

Nhà có 5 gian và 3 chái mang dấu ấn làng cổ ở đồng bằng Bắc Bộ với kiểu kiến trúc chữ Đinh. Nhà được làm bằng nhiều loại gỗ quý hiếm thời xưa như lim, bằng lăng, cẩm lai… Mái được lợp theo lối âm dương điển hình của kiến trúc cổ với hàng hoa văn hài hòa, tinh tế. Trước sân lát gạch tàu, trang trí chậu kiểng, cổng tam quan.

Bước vào gian nhà chính, không khí trang nghiêm cổ kính thể hiện rõ trong cách bài trí. Bộ trường kỷ xưa được trang trọng đặt ở chính giữa gian nhà. Cây đèn dầu, bộ ấm chén, chùm đèn treo, tủ chén, sập gụ… gợi lại những ký ức xưa cũ của một miền đất Nam Bộ cách đây 200 năm.

Nhà cổ Bình Thủy – Cần Thơ

Nhà cổ Bình Thủy nằm tại số 26/1A đường Bùi Hữu Nghĩa, Bình Thủy là một trong những ngôi nhà cổ đẹp, thu hút du khách khi đến Cần Thơ. Ngôi nhà có kiến trúc độc đáo với phần ngoài mang dáng dấp một tòa nhà châu Âu nhưng bên trong là kiến trúc cổ của người Việt.

Công trình này gồm năm gian, hai mái, chia làm ba phần gồm nhà trước, giữa và sau. Đây là điểm đến không thể thiếu trong lịch trình khám phá Tây Đô tự túc hoặc trong tour Cần Thơ của các công ty du lịch.

Nhà cổ Bình Thủy đã được làm bối cảnh của nhiều bộ phim nổi tiếng như: Những nẻo đường phù sa, Người đẹp Tây Đô, Nợ đời. Nổi tiếng nhất là phim Người tình của đạo diễn gạo cội Jean Jacques Annaud người Pháp với sự góp mặt của hai diễn viên nổi tiếng Lương Gia Huy và Jane March.

Nhà Công tử Bạc Liêu

Khi đến đất Bạc Liêu, du khách sẽ ghé thăm ngôi biệt thự của vị Công tử Bạc Liêu khét tiếng một thời Trần Trinh Huy vào đầu thế kỷ 20. Nhà Công tử Bạc Liêu tọa lạc tại số 13 Điện Biên Phủ, phường 3, TP. Bạc Liêu. Dinh thự của ông do kỹ sư người Pháp thiết kế và xây dựng năm 1919.

Dinh thự này còn quy tụ rất nhiều đồ cổ bằng sứ, đồng, thể hiện sự giàu có của gia chủ. Những vật dụng đắt giá cổ xưa cùng lối kiến trúc phản ánh văn hóa một thời, đan xen cùng những giai thoại nửa hư nửa thực về Hắc công tử đã tạo cho du khách ấn tượng đẹp về Bạc Liêu – một vùng đất trù phú, con người phóng khoáng.

Nhà trăm cột – Long An

Nhà trăm cột nằm trên địa bàn huyện Cần Đước, tỉnh Long An, điều ấn tượng của di tích không chỉ vì tên gọi xuất xứ theo đặc trưng kiến trúc (nhà có trên một trăm cây cột), mà còn là ngôi nhà “rường” miền Trung điển hình nằm lọt giữa vùng quê Nam Bộ.

Nhà được xây dựng hoàn toàn bằng gỗ gồm 3 gian, 2 chái được điêu khắc tinh xảo, lợp ngói âm dương, tạo nên tổng thể kiến trúc độc đáo. Nhà Trăm Cột là một ngôi nhà có kiểu thức thời Nguyễn, về đại thể mang dấu ấn rõ rệt của phong cách Huế. Đó cũng là một phần lịch sử – văn hóa đất phương Nam cuối thế kỷ 19 đầu thế kỷ 20.

Nhà cổ Huỳnh Thủy Lê – Đồng Tháp

Nhà cổ Huỳnh Thủy Lê trở nên nổi tiếng khi tác phẩm L’Amant (Người Tình) của nhà văn người Pháp Marguerite Duas được xuất bản vào năm 1984. Tác phẩm là một câu chuyện tình có thật của tác giả và chàng công tử Huỳnh Thủy Lê, chủ nhân của căn nhà đã được dịch thành 40 thứ tiếng trên khắp thế giới và nó giúp nữ văn sĩ này nhận giải thưởng văn học danh giá nhất nước Pháp. Sau đó đã được đạo diễn J.J.Annaud chuyển thể thành bộ phim cùng tên nổi tiếng Người Tình vào năm 1992.

Ngôi nhà được xây vào năm 1895 là sự kết hợp giữa kiến trúc của phương Tây và Trung Hoa. Các vật liệu xây nhà như gạch, kính đều được nhập về từ Pháp. Bên trong ngôi nhà được bài trí theo kiến trúc ba gian đặc trưng của người Việt. 

Qua cánh cổng rêu phong, từ sân nhìn vào, ngôi nhà toát lên vẻ cổ kính không phải vì lớp vôi, lớp sơn hay các song sắt phai màu mà bởi chính những hoa văn chạm khắc trên các bức phù điêu thời phục hưng ở thế kỷ 17, vòm cửa cong theo kiểu La Mã… những bức phù điêu, tượng đắp nổi cho tới từng ô cửa sổ với khối kính nhiều màu toát lên vẻ uy nghiêm, bề thế.

Nhà cổ Cai Cường – Vĩnh Long

Nhà cổ Cai Cường nằm ở huyện Long Hồ, tỉnh Vĩnh Long được xem là một công trình độc đáo khi có sự kết hợp hài hòa giữa lối kiến trúc phương Tây hiện đại pha lẫn nét Á Đông cổ xưa. Trải qua nhiều lần trùng tu, nhưng cách sắp xếp và trang trí bên trong vẫn còn vẹn nguyên giá trị.

Nhà cổ Cai Cường xây dựng từ năm 1885, ngôi nhà có bề ngang 15 m với các hàng cột gỗ cao khoảng 6 m đỡ lấy lớp mái ngói âm dương hình vảy cá. Phần khung xây theo hình chữ đinh gồm hai nếp nhà vuông góc, mặt chính quay về hướng bắc nhìn ra rạch cái Muối, đầu sau đấu vào nhà trước. Mặt tiền là một hành lang có cửa thông hai bên bằng cầu thang hình cánh cung. Phần cửa ra vào xây theo hình vòm bán nguyệt để thể hiện chủ nhân là một người có tầm ảnh hưởng nhất định trong xã hội.

Tất cả các hình tượng chạm trổ trên cột nhà, các bộ ván gỗ và những bức hoành phi đều không tuân theo các chuẩn mực về điêu khắc. Thay vào đó, những con vật quen thuộc của vùng sông nước Cửu Long như cua, cá, hổ, báo, hươu, nai,.. được các nghệ nhân chạm trổ một cách công phu. Toàn bộ công trình được chia làm ba gian với lối thông ra vườn ở gian giữa. Các vật dụng khác như bàn ghế, phản, tủ thờ cũng được làm từ các loại gỗ quý… và được lưu giữ gần như nguyên vẹn cho tới ngày nay.

Nhà cổ Huỳnh Phủ – Bến Tre

Tọa ở xã Đại Điền, Thạnh Phú, tỉnh Bến Tre, nhà cổ Huỳnh Phủ là ngôi nhà có kiến trúc độc đáo bậc nhất vùng đất Bến Tre. Được xem là một di tích kiến trúc có nhiều chất liệu mỹ thuật quý giá, đánh dấu một giai đoạn trong lịch sử trang trí của mỹ thuật truyền thống Việt Nam tại Nam Bộ.

Ngôi nhà hiện có 48 cột tròn dựng từ gỗ lim và căm xe nguyên khối. Bộ liễn ốp vào cột được làm từ một cây to. Thường những nhà cổ khác có liễn được làm trên miếng ván ngang treo lên cột, chỉ duy nhất Huỳnh Phủ có liễn ốp cột. Tất cả hoa văn trang trí trong nhà được điêu khắc, trạm trổ công phu với những hình ảnh quen thuộc, gắn liền với đời sống vùng sông nước Nam Bộ. 

Nhà cổ Cầu Kè – Trà Vinh

Nhà cổ Cầu Kè hay còn gọi là Nhà cổ Huỳnh Kỳ, tọa lạc ở Khóm 2, thị trấn Cầu Kè, cách thành phố Trà Vinh khoảng 30 km. Ngôi nhà có đường nét cổ kính, vật liệu, phong cách trang trí tiêu biểu cho lối kiến trúc Pháp đầu thế kỷ 20. Trước đây là nhà của Đốc phủ sứ Huỳnh Kỳ được ông xây dựng vào năm 1924 theo bản thiết kế của các kiến trúc sư người Pháp. Nhà cổ Cầu Kè là một minh chứng cho lịch sử phát triển kiến trúc Việt Nam, là thời kỳ chuyển tiếp giữa kiến trúc truyền thống sang kiến trúc hiện đại. 

Ngôi nhà chính được xây dựng hình chữ nhật, chiều dài 20m, chiều rộng 18m, có đường nét cổ kính, với nhiều loại hoa văn, gạch, phù điêu trang trí khác nhau bên trong và bên ngoài ngôi nhà, mang dấu ấn văn hóa riêng theo phong cách trang trí tiêu biểu của kiến trúc Pháp. Bắt mắt nhất vẫn là những viên gạch men chúng gần như bền màu với thời gian.